Cytaty/Quotations

Lord Acton (1834-1902)

“Wszelka władza prowadzi do zepsucia, ale władza absolutna psuje absolutnie”

“Prawdziwa wiedza natomiast zdobywa teren ostrożnie, gdyż powoduje nią zarówno podminowane wątpliwościami dążenie do ustalenia prawdy, jak i obawa, by nie popełnić błędu. Ponieważ weryfikuje ona każdy swój krok, nie szczędząc czasu na eksperymenty i analizę przykładów, jej postępy są powolne i trudne. Nie ma w nich niczego, co mogłoby zafascynować młodych ludzi. Oblicze prawdziwej wiedzy nosi piętno mozolnej, prozaicznej pracy.”

Historia wolności

Anonimowe

“Kapitalistyczny rynek jest odpowiedzią, … przepraszam, a jakie jest pytanie?”

Anonimowy liberał

Dreimal 100 Advokaten – Vaterland, du bist verraten; acht und achtzig Professoren – Vaterland, du bist verloren!
(Trzy razy stu adwokatów – Ojczyzno, jesteś zdradzona; osiemdziesięciu ośmiu profesorów – Ojczyzno, jesteś zgubiona.)

“Never attribute to malice that which is adequately explained by stupidity”.

The phrase “Hanlon’s razor” was coined by Robert J. Hanlon, but it has been voiced by many people throughout history, as far back as 1774.
Napoleon Bonaparte: “Never ascribe to malice that which is adequately explained by incompetence”.
Nassim N. Taleb: “Never assume conspiracy when the vastly more obvious explanation should be incompetence”.

Hanlon’s Razor

Europa ma dwóch znanych myślicieli, o jakże odmiennych postawach: Erazm z Rotterdamu i Marazm z Brukseli.

Chyba gdzieś to słyszałem. A może mi się przyśniło?

Kto przed trzydziestką nie był socjalistą ten nie ma serca, a ten kto jest socjalistą po trzydziestce ten nie ma rozumu.

“Know this, that every soul is free
To choose his life and what he’ll be;
For this eternal truth is given
That God will force no man to heaven.
He’ll call, persuade, direct aright,
And bless with wisdom, love, and light,
In nameless ways be good and kind,
But never force the human mind.”

an old Protestant hymn

“Wraz z wynalezieniem koła i pieniędzy ludzie zaczęli kręcić interesy.”

(uczeń w wypracowaniu szkolnym)

“Kapitalizm jest oparty na złocie a socjalizm na cynie … (społecnym).”

“Socjalizm to pokój, …. kapitalizm to dwa pokoje.”

“Wieża Eiffla jest tym co zostało z Empire State Building po opłaceniu podatków.”

“What is mind? No matter. What is matter? Never mind”

“To err is human. To really foul up, use a computer.”

“We have not succeeded in answering all your problems.
The answers we have found only serve
to rise a whole set of new questions.
In some ways we feel we are as confused as ever,
but we believe we are confused on a higher level
and about more important things.”

“Zamknij pięć szympansów w jednym pokoju. Pod sufitem powieś banana i ustaw pod nim drabinę. Zainstaluj system, który wyleje lodowatą wodę w pokoju, jeśli szympans zacznie wchodzić po drabinie. Zwierzęta szybko pojmą, że trzeba omijać ją z daleka. Po jakimś czasie wyłącz system polewania wodą. Teraz zastąp jednego szympansa nowym. Ten wejdzie na drabinę po banana i od razu oberwie od innych. Zastąp kolejnego ze starych szympansów nowym. Ten dostanie lanie. Najmocniej będzie bił ostatnio wprowadzony. Kontynuuj wymianę, aż w pokoju zostaną tylko nowe szympansy. Zauważysz, że żaden z nich nie będzie się próbował wspinać na drabinę, a ten, co spróbuje, oberwie od pozostałych. Najgorsze jest to, że żaden z nich nie wie, dlaczego.
Tak rodzi się funkcjonowanie i kultura firmy.

ze strony www.corporatemonkeys.org za ‘Duży Format’, GW, 20.06.2005

“We don’t known what me measure,
But we publish it with pleasure”

“Informacja, którą posiadasz nie jest tą, którą szukasz,
informacją, którą szukasz nie jest tą, którą potrzebujesz,
informacja, którą potrzebujesz nie jest tą, którą możesz uzyskać,
informacją którą możesz uzyskać kosztuje więcej niż za nią możesz zapłacić”

Przysłowia i powiedzenia chińskie:

Bądźcie surowi dla siebie samych, pobłażliwi dla innych, a nie będziecie mieli wrogów.
Nie sprzedaje się drzewa w lesie ani ryby w jeziorze.
W zbyt czystej wodzie nie ma ryb.
Bezużyteczną rzeczą jest uczyć się, lecz nie myśleć, a niebezpieczną myśleć, a nie uczyć się niczego.
Do wróbla nie strzela się z armat.
Dobre przypadki zdarzają się zwykle tym, którzy mają wiele optymizmu.
Gdy ludzie są sobie przyjacielscy, nawet woda staje się słodka.
Góra Tai nie odrzuca najmniejszego pyłku i dlatego jest taka wysoka.
Im więcej praw, tym więcej złodziei.
Jakie pszczoły, taki miód.
Jeden klucz nie robi hałasu, ale już dwa klucze brzęczą.
Jeden obraz wart więcej niż tysiąc słów.
Jeśli zdobędziesz się na cierpliwość w jednej chwili gniewu, zaoszczędzisz sobie sto dni przykrości.
Jeżeli twierdzisz, że tygrys jest krową, to spróbuj go wydoić.
Każdy krok zostawia ślad.
Każdy towar ma swoją cenę.
Kiedy się nikogo o nic nie prosi, wszyscy wydają się uczynni.
Kop studnię, zanim będziesz miał pragnienie.
Książki nie zawierają wszystkich słów, słowa nie zawierają wszystkich myśli.
Kto ma na języku miód, często ukrywa pod nim piołun.
Kto pyta, jest głupcem przez pięć minut; kto nie pyta, pozostaje nim do końca.
Kto raz wsiadł na tygrysa, nie może już z niego zsiąść.
Kto uczył cię tylko jeden dzień, jest ci ojcem na całe życie.
Kto zbyt wiele mówi, rzadko bywa szczery.
Kto zna swoją głupotę, nie jest wielkim głupcem.
Kwiaty sztucznie sadzone źle rosną, a dziko rosnąca wierzba najwięcej cienia daje.
Mężczyzna uważa, że wie, ale kobieta wie lepiej.
Najlepszy koń się potknie, najlepszy pływak może utonąć.
Najwięcej rozumu trzeba wtedy, gdy ma się do czynienia z głupcami.
Nawet najczarniejsza chmura ma srebrne brzegi.
Nie mów dużo, ale powiedz wiele.
Nie sądź według pozoru, bo strzała – choć prosta – żądna jest krwi, a lutnia – choć kręta – słodką melodią rozbrzmiewa.
Oko złodzieja jest bystrzejsze niż oko porządnego człowieka.
Piękne słowa nie są wiarygodne, wiarygodne – nie są piękne.
Prawdziwe słowa nie są piękne, a słowa piękne nie są prawdziwe.
Podejmując coś trudnego, od łatwego najpierw rozpocznij. Zamierzając dokonać czegoś wielkiego, od małego zaczynaj.
Podróż o długości tysiąca mil rozpoczyna się od pojedynczego kroku.
Prawo jest jak płot, tygrys przeskoczy, szczur się prześlizgnie, a bydło stoi.
Ptak wybiera drzewo, na którym siądzie, ale drzewo nie wybiera ptaka.
Pycha przynosi zgubę, skromność i umiarkowanie – ocalenie.
Róża jest piękniejsza niż kapusta, lecz zupa z róży jest gorsza niż kapuśniak.
Rób to, co lubisz, a nie będziesz musiał pracować
Są dwa rodzaje ludzi dobrych: ci, co umarli, i ci, co się jeszcze nie narodzili.
Spiesz się z wykonaniem rzeczy mniej pilnych, by spokojnie zabrać się do najpilniejszych.
Spokojnie rozważaj własne błędy, a w rozmowie nie zajmuj się cudzymi winami.
Sprawiedliwość ma siedzibę w ludzkim sercu.
Srebro to nawóz, a honor jest więcej wart od tysiąca sztuk złota.
Stare chińskie przysłowie mówi: „jeśli nie masz co powiedzieć, powiedz stare chińskie przysłowie”.
Sto dzikich kaczek podrywa się nie dlatego, że jedna zakwakała, lecz dlatego, że się poderwała.
Strzała zanim wystrzeli do przodu, najpierw musi się znacznie cofnąć.
Szlachetny mąż najpierw działa, potem mówi, a słowa jego zgodne są z czynami.
Śmiejący się tygrys nie pokazuje zębów.
Ten, kto przeniósł górę, zaczął od małych kamyków.
Ten, który pyta, pozostaje głupcem przez parę chwil, lecz ten, który nie zadaje pytań, będzie nim zawsze.
Trudności od prawdy nie oddzielisz nożem.
Trzeba zamącić wodę w stawie, żeby złapać rybę.
Trzy dni bez lektury i nasze rozmowy stają się jałowe.
Trzy razy pomyśl, zanim coś zrobisz, a nie będziesz żałował swych czynów.
Tylko ci, co robią powoli to, co inni robią w pośpiechu, są w stanie zrobić prędko to, co inni muszą robić powoli.
W stanowieniu praw konieczna jest surowość, a miłosierdzie – w ich stosowaniu.
Widzimy, jak złoczyńcy ucztują, ale nie widzimy, jak ich karzą.
Wielka rzecz umieć czekać.
Wierzyć w Tao jest łatwo, ale przyjąć Tao jest trudno.
Wino pije się z przyjaciółmi, wiersze czyta się przed znawcami.
Wół jest powolny, ale ziemia cierpliwa.
Wróbel jest małym ptaszkiem, ale ma wątrobę i żółć.
Wszyscy ludzie są mądrzy: jedni przedtem, inni potem.
Wysoko w niebo wzbija się dym z komina, jeżeli wszyscy w rodzinie zbierają chrust.
Z dobrego żelaza nie robi się gwoździa, z dobrego człowieka nie robi się żołnierza.
Zamożność uzyskana z ziemi trwa tysiąc lat, a zyski z urzędu są przemijającym dymem.
Zanim się pojawi cesarz, już są dworacy.
Zanim zaczniesz poprawiać świat, przejdź się trzy razy przez swój własny dom.
Zbłądziwszy na drodze zawsze można zawrócić, ale fałszu nie można cofnąć.
Zbytnia skrupulatność jest sprzeczna z rozsądkiem.
Zdejmując buty wieczorem, nie wiesz, czy je włożysz rano.
Żaba na dnie studni nigdy nie zobaczy morskich fal.
Żyj tak, jakbyś miał umrzeć jutro, a pracuj tak jakbyś miał przed sobą wieczność.
Zadaniem sieci jest złapanie ryb,
A kiedy złapie się ryby o sieci się zapomina.
Zadaniem potrzasku jest złapanie królika,
A gdy złapie się królika o potrzasku się zapomina.
Zadaniem słów jest złapanie idei,
A gdy uchwyci się idee, słów się zapomina.
Gdzie znajdę tego, który zapomniał słów?
To z nim chcę rozmawiać.

Anonimowy Amerykanin (w XIX wieku?)

“Kim do diabła jesteś by mówić mi co mam robić?”

Hannah Arendt (1906-1975)

“Im mniej polityki, tym więcej wolności”

La crise de la culture, 1972

św. Augustyn (354-430)

In fide, unitas; in dubiis, libertas; in omnibus, caritas
(w rzeczach niezbędnych – jedność, w kwestiach wątpliwych – wolność, we wszystkim – miłość)
cytowane niekiedy w postaci: “In necessariis unitas, in dubiis libertas, in omnibus caritas”

Frédéric Bastiat (1801-1850)

The state is the great fictitious entity by which everyone seeks to live at the expense of everyone else.

Ambrose Bierce (1842-1913 (1914?))

“The distinction between Freedom and Liberty is not accurately known;
naturalists have been unable to find a living specimen of either.

Otto von Bismarck (1815-1898)

“Laws are like sausages. It’s better not to see them being made.”

“Die erste Generation verdient das Geld, die zweite verwaltet das Vermögen, die dritte studiert Kunstgeschichte und die vierte verkommt vollends.”
“The first generation earns the money, the second manages the wealth, the third studies history of art, and the fourth degenerates completely.”

“Kto za młodu nie był socjalistą, ten na starość będzie skurwysynem, ale kto na starość socjalistą pozostał, ten jest po prostu głupi.”

przypisywane Bismarckowi

Étienne de La Boétie (1530-1563)

Discours de la servitude volontaire (napisane w latach 1552-53 (niektóre źródła podają 1549), opublikowane w 1576), tłumaczenie angielskie: The Politics of Obedience: The Discourse of Voluntary Servitude – polskie tłumaczenie cytatów: Witold Falkowski, Juliusz Jabłecki.

“Wszakże ten, kto was tyranizuje, (…) nie ma w rzeczywistości żadnej władzy nad wami poza tą, którą sami mu nadaliście, aby mógł was zniszczyć. Skąd wziąłby tyle oczu, by was szpiegować, gdybyście sami mu ich nie oddali? Gdzie zaopatrywałby się w broń, przy pomocy której zmusza was do poddaństwa, gdybyście sami mu jej nie dawali? Skąd brałyby się stopy tratujące wasze miasta, jeśli nie byłyby waszymi własnymi stopami? Jakże mógłby posiąść władzę nad wami inaczej niż za waszym własnym pośrednictwem? Jak śmiałby was atakować, gdyby nie mógł przy tym liczyć na waszą współpracę? Cóż mógłby wam zrobić, gdybyście sami nie byli w zmowie z rabującym was złodziejem, gdybyście nie byli wspólnikami czyhającego na waszą śmierć mordercy, gdybyście sami nie byli własnymi zdrajcami? Obsiewacie wasze pola po to, by on mógł je spustoszyć, budujecie i meblujecie swe domy, by dostarczyć mu dóbr, które mógłby zrabować; wychowujecie wasze córki po to, by on mógł dać upust swej chuci; chowacie wasze dzieci po to, by on mógł uhonorować je najwyższym zaszczytem – by mógł je poprowadzić do boju w swych bitwach, przeznaczyć je na rzeź i uczynić z nich wykonawców swoich zachcianek i narzędzia zemsty; pracujecie w pocie czoła, by on mógł dogadzać swym pragnieniom i pławić się w ohydnej rozpuście; uginacie własne karki, by uczynić go jeszcze silniejszym i potężniejszym, by mógł trzymać was w szachu.”

“Zawsze istnieją nieliczni, obdarzeni większymi talentami od pozostałych, którzy czują na sobie jarzmo niewoli i nie ustaną w wysiłkach zrzucenia go. Są to ludzie, których nie da się przyzwyczaić do uległości i którzy – jak Odys na lądzie i morzu stale wypatrujący dymu ze swego komina – nie mogą przestać upominać się o swoje naturalne przywileje i wspominać swych przodków i ich zwyczajów. To oni właśnie, będąc jasnego umysłu i silnego ducha, nie godzą się, jak ogłupiałe masy, patrzeć wyłącznie na czubki swoich nosów, chcą spoglądać dalej, za siebie i przed siebie, przywoływać wydarzenia przeszłe po to, by lepiej oceniać te, które dopiero nadejdą, i zarówno jedne, jak drugie zestawiać z aktualnym stanem rzeczy. Ludzie ci, choć nie brakuje im mądrości, wciąż nad sobą pracują, ucząc się i studiując. Jeśliby nawet wolność miała zniknąć z powierzchni ziemi, oni wymyśliliby ją na nowo. Nie potrafią pogodzić się z niewolnictwem, nawet jeśli jest ono dobrze zamaskowane.”

“Przestańcie służyć a przez samo to natychmiast staniecie się wolnymi. Nie wzywam was, byście podnieśli rękę na tyrana i obalili go, a proszę o to tylko, byście przestali go wspierać. Ujrzycie wówczas jak ów Kolos, pozbawiony piedestału, zapada się pod własnym ciężarem i roztrzaskuje na kawałki”‘.

Ludwig Eduard Boltzmann (1844–1906)

“Nie ma nic bardziej praktycznego niż dobra teoria.”
(przypisywane także wielu innym, np. Gustav Kirchhoff, Jeremy Bentham, Kurt Lewin, Albert Einstein, Karl Popper)

“In my view all salvation for philosophy may be expected to come from Darwin’s theory. … What then will be the position of the so-called laws of thought in logic? Well, in the light of Darwin’s theory they will be nothing else but inherited habits of thought.”

(w trakcie wykładu dla szerokiej publiczności w 1900 r. w Wiedniu,
nie znam oryginału niemieckiego)

George Braque (1882-1963)

“Prawda istnieje. Wymyśla się tylko kamstwa.”

Josif A. Brodski (1940-1996)

“Człowiek wolny różni się od człowieka zniewolonego właśnie tym, że w wypadku katastrofy, niepowodzenia, klęski, nigdy nie obwinia okoliczności, kogoś innego, władzy – on obwinia samego siebie. Człowiek zniewolony zawsze uważa, że ktoś inny winien jest temu co się stało.”

Rafał Brzoska (1977- )

“– Niezależnie do tego, czy biznesplan powstaje dla projektu wewnątrz grupy Integer, czy chodzi o moje prywatne inwestowanie w firmy zewnętrzne, plany dzielę na cztery. Bo wszyscy przeszacowują. Zadaję sobie i innym zainteresowanym pytania: „Jaki będzie zysk przy jednej czwartej szacowanych przychodów? Czy firma przetrwa? Jak długo?”. Chodzi też o start-upy. Cechą każdego nowego biznesu jest nieprzewidywalność. Fundusze private equity/venture capital, które inwestują w młode firmy, postępują w ten sposób. Dzielą przyszłe zyski na czworo. To jest rynkowe urealnienie, przejście z marzeń o sukcesie do wskaźników. Nam wtedy pomagały utrzymać się na rynku ulotki i kapitał z giełdowego debiutu.

…

– Zastanawiam się nad tym, co mogą wziąć dla siebie z tego, co powiedzieliśmy, młodzi przedsiębiorcy albo ci, którzy szukają dla siebie restartu?

– Skupić się na tym, co najważniejsze. Nie patrzeć na boki. Jeśli ktoś powołuje spółkę, która zajmuje się np. drukiem 3D, powinien zająć się tylko tym. Do tego dochodzi trzeźwa analiza sytuacji – nie będzie tak, jak nam się wydaje, ale o wiele gorzej. To znaczy, należy dzielić plan na dwa i zadać sobie pytanie, czy to się uda. A później ten wynik podzielić znowu przez dwa. I jeśli 1/4 oryginalnego pomysłu nie padnie, to znaczy, że można zaczynać. Natomiast jeśli plan się nie obroni, to trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie – jakie zaplecze finansowe muszę zgromadzić, aby firma zaczęła w przyszłości przynosić zysk.”

Jutro w Nowym Jorku’

Thomas Carlyle (1795-1881)

“Teach a parrot the terms supply-and-demand and you’ve got an economist”.
(“Naucz papugę co to jest podaż i popyt a otrzymasz ekonomistę”)

Winston Churchill (1874-1965)

„Wiele systemów rządów zostało wypróbowanych i wiele będzie wypróbowanych w tym świecie grzechu i niedoli. Nikt nie udaje, że demokracja jest idealna i wszechwiedząca. W rzeczy samej, mówi się, że demokracja jest najgorszą formą rządu, jeśli nie liczyć wszystkich innych form, których próbowano od czasu do czasu”.

Przemówienie w Izbie Lordów, Oficjalny raport Izby Lordów (zbiór 5-ty), 11 listopada 1947, t. 444, s. 206-07.

“Some regard private enterprise as if it were a predatory tiger to be shot. Others look upon it as a cow that they can milk. Only a handful see it for what it really is–the strong horse that pulls the whole cart.”
“Niektórzy widzą w przedsiębiorcy drapieżnego tygrysa, którego trzeba zabić. Inni uważają, że przedsiębiorca to krowa, którą można doić w nieskończoność. I tylko nieliczni widzą w nim tego kim jest naprawdę – silnego konia, który ciągnie wóz.”

“A pessimist sees the difficulty in every opportunity; an optimist sees the opportunity in every difficulty.”

“Socialism is a philosophy of failure, the creed of ignorance, and the gospel of envy, its inherent virtue is the equal sharing of misery.”

Henry Clay (1777-1852)

“Of all human powers operating on the affairs of mankind, none is greater than that of competition”

1832

Grover Cleveland (1837-1980)

“Zawsze można polegać na przyjaźni i dobroci naszych obywateli, że pospieszą z pomocą ich współbraciom w potrzebie. Pomoc rządu federalnego w takich przypadkach rozbudza oczekiwania ojcowskiej troski ze strony państwa i osłabia to, co jest naszą narodowa cechą – czyli upór. Jednocześnie uniemożliwia wyzwolenie w ludziach tych dobrych uczuć i takiego postępowania, jakie umacniają więzy wspólnego braterstwa.”

słowa prezydenta wypowiedziane kiedy wetował kredyt Kongresu na zakup ziarna dla Teksasu nękanego suszą

Jean-Baptiste Colbert (1619-1683), minister finansów Ludwika XIV,

„Sztuka opodatkowania polega na takim podskubywaniu gęsi, by uzyskać jak najwięcej pierza, a przy tym jak najmniej syku.”
“The art of taxation consists in so plucking the goose as to get the most feathers with the least hissing.”

Joseph Conrad (1857-1924)

„Oczywiście rząd jako taki, każdy rząd i wszędzie, jest czymś cudownie komicznym dla oświeconego umysłu” (Nostromo)

„Prawdziwym życiem człowieka jest to, że żyje on w myślach innych ludzi.”

„Wierność jest wielkim ograniczeniem wolności, jest najsilniejszym z więzów pętających samowolę ludzi i statków na tym globie.”

„Człowiek jest zadziwiający, ale arcydziełem nie jest.”

„Jestem łagodny jak nowonarodzone dziecię, ale nie lubię, aby mi dyktowano, co mam robić.”

„Okrucieństwo i głupota rządów autokratycznych, odrzucając wszelką praworządność i opierając się w gruncie rzeczy na zupełnej anarchii moralnej, wywołują nie mniej głupią i dziką reakcję całkiem utopijnego rewolucjonizmu, który oddaje się niszczeniu, nie przebierając w środkach – w tej dziwacznej wierze, iż w ślad za upadkiem istniejącego porządku musi przyjść zasadnicza zmiana w sercach”.

„Angielscy krytycy – wszak istotnie jestem pisarzem angielskim – mówiąc o mnie zawsze dodają, że jest we mnie coś niezrozumiałego, niepojętego, nieuchwytnego. Wy jedni to nieuchwytne uchwycić możecie, niepojęte pojąć. To jest polskość. Polskość, którą wziąłem do dzieł swoich przez Mickiewicza i Słowackiego.”

„Nie mogę myśleć o Polsce często, bo gorzko, boleśnie, źle. Żyć nie mógłbym.”

„Dwie rzeczy osobiste napełniają mnie dumą, że ja Polak, jestem kapitanem angielskiej marynarki i że nieźle potrafię pisać po angielsku.”

„Biada człowiekowi, którego serce nie nauczyło się za młodu ufać, kochać – i pokładać w życiu nadzieję!”

„Prawdziwa mądrość nie jest pewna niczego na tym pełnym sprzeczności świecie.”

„Czytać w sercach jest równie trudno, jak dotknąć ręką nieba.”

„Podążać za swem marzeniem, podążać wiecznie – zawsze, usque ad finem…”

„Lęk pozostaje zawsze. Człowiek może zniszczyć w sobie doszczętnie wszystkie uczucia – miłość i nienawiść, i wiarę, i nawet zwątpienie. Ale póki lgnie do życia, nie może zniszczyć lęku, zdradliwego, niezniszczalnego i straszliwego lęku, który przenika całe jestestwo, który zabarwia myśli, który czai się w głębi serca, który czyha na ostatnie tchnienie ludzkich warg.”

„Poczucie bezpieczeństwa, nawet najbardziej usprawiedliwione, jest złym doradcą. Podobnie jak nadmierne poczucie błogości zwiastuje nadejście szału, poczucie bezpieczeństwa wyprzedza szybki cios klęski.”

„Z narzędźmi i ludźmi trzeba się obchodzić uczciwie, aby wydali z siebie siłę, która w nich tkwi.”

„Wyrozumiałość jest owocem znajomości własnych błędów.”

„Wyrozumiałość jest najinteligentniejszą z cnót. Pozwalam sobie uważać tę cnotę za jedną z najrzadziej spotykanych, jeśli nie najrzadszą ze wszystkich.”

„Nie lubię pracy – żaden człowiek jej nie lubi. Lubię jednak to, co daje praca – szanse odnalezienia siebie, własnej rzeczywistości.”

„Życie jest tylko stratą czasu.”

Cyceron (Cicero Marcus Tullius, 106-43, B.C.)

“Salus populi supreme lex esto.”

(“Dobro ludu winno być najwyższym prawem.”)

O prawach, III, 3, 8, także w Prawo XII tablic (450 p.n.e.)

Czuang-tsy (Zhuanzi, 369-286 p.n.e.)

“Kiedy wielka władza tam się dostaje, przestaje wiedzieć o swoich granicach.”

Demostenes (384-322 p.n.e )

“Ze wszystkich rodzajów kapitału najbardziej produktywna jest wiarygodność. Kto tego nie wie, nie wie nic.”

Jan Długosz ( 1415-1480)

„Bo jeżeli różne narody odznaczają się rozmaitymi przymiotami – jak i wadami, to naród polski uważa się za skłonniejszy do zazdrości i potwarzy niż do czego innego: czy powodem tego jest dziedzictwo po przodkach, czy położenie i klimat niełaskawy, czy tajemna siła gwiazd, czy chęć dorównania przymiotami innych rodem i pochodzeniem – ale umysły Polaków uchodzą za bardziej pochopne do występków płynących z zawiści niż do jakichkolwiek innych”.

Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae
(Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego)

Peter Drucker (1909-2005 )

“Jeżeli przeciętnemu biznesmenowi zada się pytanie, co to jest biznes, odpowie prawdopodobnie – “to organizacja, która ma osiągnąć zyski”. Tej samej odpowiedzi udzieli najprawdopodobniej każdy ekonomista. Tymczasem ta jest nie tylko fałszywa; jest także dla tematu nieistotna […] nie oznacza to, że zysk i rentowność są nieważne. Oznacza natomiast, że rentowność nie jest celem przedsiębiorstwa ani działalności w biznesie, lecz ich czynnikiem ograniczającym. Zysk nie stanowi wyjaśnienia, przyczyny czy racji bytu działań i decyzji biznesu, lecz sprawdzian jego wartości… Problemem bowiem każdego biznesu nie jest maksymalizacja zysku, lecz osiągnięcie dostatecznego zysku, który pokrywałby ryzyko działalności ekonomicznej, w ten sposób pozwalając uniknąć strat.
[…] Jeżeli chcemy wiedzieć czym jest biznes, musimy zacząć od sprawy jego celu. Cel zaś musi leżeć poza obrębem samego biznesu. Musi on leżeć w samym społeczeństwie, skoro przedsiębiorstwo jest organem społeczeństwa. Jedyna poprawna definicja celu biznesu brzmi: tworzenie klienteli.
[…] to klient decyduje, czym jest biznes. Bo to klient i tylko on, będąc gotów zapłacić odpowiednią cenę za towar czy usługę, przekształca zasoby ekonomiczne w bogactwo, rzeczy w towary. Nie to jest najważniejsze, co myśli o swojej produkcji biznesmen, a szczególnie nie ma to znaczenia dla jego przyszłości i sukcesu.
Decyduje to, co myśli o swoim zakupie klient, co “ON” ma za wartość – bo to określa, czym jest biznes, co produkuje i jak będzie prosperował.

Praktyka zarządzania,

Albert Einstein (1879-1955)

The economic anarchy of capitalist society as it exists today is, in my opinion, the real source of the evil. We see before us a huge community of producers the members of which are unceasingly striving to deprive each other of the fruits of their collective labor — not by force, but on the whole in faithful compliance with legally established rules. …
Private capital tends to become concentrated in few hands, partly because of competition among the capitalists, and partly because technological development and the increasing division of labor encourage the formation of larger units of production at the expense of the smaller ones. The result of these developments is an oligarchy of private capital the enormous power of which cannot be effectively checked even by a democratically organized political society. …
Moreover, under existing conditions, private capitalists inevitably control, directly or indirectly, the main sources of information (press, radio, education). It is thus extremely difficult, and indeed in most cases quite impossible, for the individual citizen to come to objective conclusions and to make intelligent use of his political rights….
Production is carried on for profit, not for use. There is no provision that all those able and willing to work will always be in a position to find employment; an “army of unemployed” almost always exists. The worker is constantly in fear of losing his job. …
Technological progress frequently results in more unemployment rather than in an easing of the burden of work for all. The profit motive, in conjunction with competition among capitalists, is responsible for an instability in the accumulation and utilization of capital which leads to increasingly severe depressions. Unlimited competition leads to a huge waste of labor, and to that crippling of the social consciousness of individuals which I mentioned before….
I am convinced there is only one way to eliminate these grave evils, namely through the establishment of a socialist economy, accompanied by an educational system which would be oriented toward social goals. In such an economy, the means of production are owned by society itself and are utilized in a planned fashion. A planned economy, which adjusts production to the needs of the community, would distribute the work to be done among all those able to work and would guarantee a livelihood to every man, woman, and child. The education of the individual, in addition to promoting his own innate abilities, would attempt to develop in him a sense of responsibility for his fellow-men in place of the glorification of power and success in our present society.
Nevertheless, it is necessary to remember that a planned economy is not yet socialism. A planned economy as such may be accompanied by the complete enslavement of the individual. The achievement of socialism requires the solution of some extremely difficult socio-political problems: how is it possible, in view of the far-reaching centralization of political and economic power, to prevent bureaucracy from becoming all-powerful and overweening? How can the rights of the individual be protected and therewith a democratic counterweight to the power of bureaucracy be assured?

w Why socialism (1949)

“The best explanation is as simple as possible, but no simpler.”

„Nie wszystko, co się liczy może zostać policzone i nie wszystko co może zostać policzone, liczy się”.
„Not everything that counts can be counted, and not everything that can be counted counts”.

motto wywieszone w gabinecie w Institute for Advanced Studies

“Nie mam żadnych szczególnych talentów. Jestem po prostu okropnie ciekawy.”

Ludwig Erhard (1897-1977)

“Gdy wszystkie grupy chcą mieć szczególną ochronę i większe bezpieczeństwo, ludzie będą mieć coraz bardziej ograniczony zakres wolności i będą tracić coraz więcej z prawdziwego bezpieczeństwa. Nie można mieć wątpliwości, że każdy uzyskany przywilej zdobywany jest kosztem innych.”

1955

“Byłby to doprawdy stan groteskowy, gdybyśmy najpierw płacili wszystkie podatki, a potem ustawiali się w kolejce po to, żeby za zabezpieczenie egzystencji otrzymać z powrotem od Państwa własne środki.”

1953

Adam Ferguson (1723-1816)

“Every step and every movement of the multitude, even in what are termed enlightened ages, are made with equal blindness to the future; and nations stumble upon establishments, which are indeed the result of human action, but not the execution of any human design.”

1767

Richard P. Feynman (1918-1988)

“Jeśli chcesz jako fizyk zrobić kawałek naprawdę dobrej roboty, to musisz ją robić nieprzerwanie. A to dlatego, że jeśli układa się w całość pomysły mgliste i trudne do zapamiętania, to tak jakby budowało się domek z kart, bardzo chwiejny, a zapomnienie choćby jednej z nich powoduje rozsypanie się całej konstrukcji. Nie wiesz, jak doszedłeś do tego, co już miałeś i musisz zaczynać budowę od początku . a jeśli masz obowiązki administracyjne lub coś w tym rodzaju, to zawsze coś ci przerywa.”

“Nauki społeczne są właśnie przykładem nauki, która nie jest nauką, nie traktują one bowiem rzeczy w sposób naukowy, a jedynie naśladują jego formy – zbiera się dane, robi się to czy tamto, ale nie wynikają z tego żadne prawa, niczego się z tego nie można dowiedzieć. To, póki co, do nikąd nie zaprowadziło – może kiedyś się to zmieni, ale na dziś nie jest to zbyt dobrze rozwinięta dziedzina, łagodnie mówiąc.”

“Zanim zacznę szukać rozwiązania, najpierw muszę mniej więcej zrozumieć, jak ono wygląda. (…) muszę mieć jakościowe wyobrażenie zjawiska, żeby móc je opisać na poziomie ilościowym.”

Richard P. Feynman,
Przyjemność poznawania,
tłum. K. Karpińska, Prószyński i S-ka, Warszawa 2006, s. 30.

17 Benjamin Franklin Quotes on Tyranny, Liberty, and Rights

Milton Friedman (1912-2006)

“Urna wyborcza tworzy … zgodność bez jednomyślności zaś rynek jednomyślność bez zgodności”.

Wolny wybór, 1996, s. 62

“The social responsibility of business is to increase its profits.”

New York Times Magazine, September 13, 1970

“Teoria pieniądza jest jak japoński ogród. Stanowi estetyczną jedność wywodzącą się z różnorodności; uderzająca prostota skrywa wyrafinowaną rzeczywistość; pobieżne spojrzenie załamuje się w coraz głębszej perspektywie. Zarówno japoński ogród, jak i teoria pieniądza mogą zostać w pełni docenione, jeśli będą postrzegane z różnych punktów widzenia – przy czym warte są nie tylko szerokiej, ale zarazem dogłębnej analizy. Obydwa obiekty naszych zainteresowań zawierają elementy, które mogą przynosić rozkosz, niezależnie od całej reszty, choć doskonałość ich spełnienia polega na tym, że są częścią całości”.

The Optimum Quantity of Money

“Nic nie tworzy tak wielu miejsc pracy dla ekonomistów, co kontrola i interwencja ze strony państwa. Dlatego wszystkich ekonomistów cechuje schizofrenia: ich dyscyplina naukowa, wywodząca się od Smitha, każe im faworyzować rynek; ich własny interes każe im faworyzować interwencję. W efekcie znaczna część środowiska ekonomistów była zmuszona godzić te dwie przeciwstawne siły przez faworyzowanie rynku w ogólności i przeciwstawianie się mu w konkretnych przypadkach”

From Galbraith to Economic Freedom, 1977

“To co sprawia, że jest ona [ekonomia] najbardziej fascynującą jest to, że jej fundamentalne zasady są tak proste, że mogą być zapisane na jednej stronie, że każdy jest w stanie je zrozumieć, jednak niewielu je rozumie”

“What makes it [economics] most fascinating is that its fundamental principles are so simple that they can be written on one page, that anyone can understand them, and yet very few do.

(in interview, Lives of the Laureates, William Breit and Roger W. Spencer, eds. )

12 Truth Bombs from Milton Friedman

Putting Milton Friedman to Work at 110

Andrzej Frycz-Modrzewski (ok. 1530-1572)

“Kto ma uzasadnione wątpliwości, osiągnie wiedzę” (Qui bene dúbitat, bene sciet.)

William Ewart Gladstone (1809–1898)

“We look forward to the time when the power of love will replace the love of power. Then will our world know the blessings of peace.”

Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832)

“Es irrt der Mensch, solang’ er strebt.”
(“Błądzi człowiek, póki dąży.”)

Faust, cz. I, Prolog w niebie

“In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister,
Und das Gesetz nur kann uns Freiheit geben.”

(“W ograniczeniu dopiero znać mistrza
I tylko prawo darzy nas swobodą.”)

Natura i Sztuka

“Da steh’ ich nun, ich armer Tor!
Und bin so klug als wie zuvor.”

(“I ja ten głupiec u mądrości wrót
Stoje – i tyle wiem, com wiedział wprzód.”)

Faust, cz. I, Noc

“Grau, teurer Freund, ist alle Theorie
Und grün des Lebens goldner Baum.”

(“Wszelka, mój bracie, teoria jest szara,
Zielone zaś jest życia drzewo złote.”)

Faust, cz. I, Pracownia Fausta

“Du glaubst zu schieben und du wirst geschoben.”

(“Myślisz, że sam popychasz, a to ciebie pchają.”)

Faust, cz. I, Noc Walpurgi

“Wär nicht das Auge sonnenhaft,
Die Sonne könnt’ es nie erblicken.”

(“Gdyby oko nie było słoneczne, nie mogłoby zobaczyć słońca.”)

Ksenie dobrotliwe, ks. III (1824)

Podobnie Plotyn(ok. 204-269): “Nigdy nie zoczyłoby oko słońca, gdyby samo nie było słoneczne.” (Enneady, I, 6,9.)

“Man hat Gewalt, so hat man Recht.

(“Kto ma siłę, ma i prawo.”)

Faust cz. II, a. V

Vincent van Gogh (1853-1890)

“Nie w słowa malarzy, a w język natury powinniśmy się wsłuchiwać, wrażliwość na istotę rzeczy, na rzeczywistośc jest ważniejsza niż wrażlwości na obrazy.”

“Nic nie poradzę, że moje obrazy się źle sprzedają. Ale nadejdzie czas, gdy ludzie zrozumieją, że są warte znacznie więcej niż cena farby, której użyłem do ich namalowania.”

“Rozum jest naszym przewodnikiem, często jednak pierwszy nas zdradza.”

“Tak w życiu, jak i w malarstwie mogę sobie poradzić bez pana Boga. Nie mogę natomiast istnieć ja – człowiek cierpiący, bez czegoś większego ode mnie, czegoś, co wypełnia całe moje życie – bez siły twórczej.”

“Moim zdaniem to niczego nie jestem pewien, jednak widok gwiazd sprawia, iż zaczynam marzyć.”

“I must continue to follow the path I take now. If I do nothing, if I study nothing, if I cease searching, then, woe is me, I am lost. That is how I look at it — keep going, keep going come what may.
But what is your final goal, you may ask. That goal will become clearer, will emerge slowly but surely, much as the rough draught turns into a sketch, and the sketch into a painting through the serious work done on it, through the elaboration of the original vague idea and through the consolidation of the first fleeting and passing thought.”

Letter to Theo van Gogh (July 1880) as translated by Mrs. Johanna van Gogh-Bonger

“When we are working at a difficult task and strive after a good thing, we are fighting a righteous battle, the direct reward of which is that we are kept from much evil. As we advance in life it becomes more and more difficult, but in fighting the difficulties the inmost strength of the heart is developed.”

Dear Theo: the Autobiography of Vincent Van Gogh (1995) edited by Irving Stone and Jean Stone, p. 26

“There are things which we feel to be good and true, though in the cold light of reason and calculation many things remain incomprehensible and dark.And though the society in which we live considers such actions thoughtless, or reckless, or I don’t know what else, what can we say if once the hidden forces of sympathy and love have been roused in us? And though it may be that we cannot argue against the reasoning sentiment and to act from impulse, one would almost conclude that some people have cauterized certain sensitive nerves within them, especially those which, combined, are called conscience. Well, I pity those people; they travel through life without compass, in my opinion.”

Dear Theo: the Autobiography of Vincent Van Gogh (1995) edited by Irving Stone and Jean Stone, p. 181

Edmont (1822-1896) et Jules (1830-1870) Huot de Goncourt

“Myśl dedykowana politykom: najbardziej użytecznym swej ojczyźnie jest się wówczas, kiedy przez całe życie nie bierze się ani grosza z budżetu państwa.”

Friedrich August von Hayek (1899-1992)

“The physicist who is only a physicist can still be a first-class physicist and a most valuable member of society. But nobody can be a great economist who is only an economist – and I am even tempted to add that the economist who is only an economist is likely to become a nuisance if not a positive danger.”
“Fizyk, który jest tylko fizykiem, może być pierwszej klasy fizykiem i najbardziej wartościowym członkiem społeczeństwa. Ale wybitnym ekonomistą nie może być ktoś, kto jest tylko ekonomistą. Ekonomista, który jest tylko ekonomistą, jest nie tylko skończonym nudziarzem, lecz jest wręcz niebezpieczny.”

‘The Dilemma of Specialization’ in Studies in Philosophy, Politics and Economics, 1967, p. 123.

“Ekonomista nie może twierdzić że posiada specjalną wiedzę, która kwalifikuje go do koordynowania wysiłkami innych specjalistów. Co może twierdzić to jedynie to, że jego zawodowe borykanie się z wszechobecnymi sprzecznościami interesów uczyniło go bardziej wrażliwym niż kogokolwiek innego na fakt, że żaden umysł nie jest w stanie posiąść całej wiedzy, która kieruje działaniami społecznymi, oraz o wynikającej stąd potrzebie pewnego bezosobowego mechanizmu, niezależnego od ludzkich sądów, koordynującego indywidualnymi wysiłkami ludzkimi”.

Konstytucja wolności,1960

“The curious task of economics is to demonstrate to men how little they really know about what they imagine they can design”
“Osobliwym zadaniem ekonomii jest pokazanie ludziom jak mało w istocie wiedzą o tym, co w ich mniemaniu da się zaprojektować”.

Fatal Conceit, 1988

“…Meanwhile, in a snug little house in Freiburg-im-Breisgau in Germany, a frail white-haired man watched the TV images of crowds smashing the Berlin Wall, and other images of crowds in Prague proclaiming what Rita Klimova had dubbed the Velvet Revolution, the peaceful overthrow of Communist Czechoslovakia. He was Friedrich von Hayek, now ninety years of age and in poor health. He had almost lost the power of speech. But on that day, his son remembered, Hayek was beaming. He turned away from the television for a moment with a smile on his face, and said: “I told you so.”

z: The Cave and the Light by Arthur Herman.

Henry Hazlitt (1894-1993)

“Sztuka ekonomii polega na tym, by spoglądać nie tylko na bezpośrednie, ale i na odległe skutki danego działania czy programu; by śledzić nie tylko konsekwencje, jakie dany program ma dla jednej grupy, ale jakie przynosi wszystkim.”

Ekonomia w jednej lekcji, 1993 (1946), s. 17

“Zły ekonomista widzi tylko to, co bezpośrednio uderza wzrok; dobry ekonomista patrzy także dalej. Zły ekonomista widzi tylko bezpośrednie konsekwencje proponowanego kierunku polityki; dobry ekonomista spogląda także na konsekwencje dalsze i pośrednie. Zły ekonomista widzi tylko skutki, jakie dana polityka przyniosła lub przyniesie pewnej konkretnej grupie; dobry ekonomista bada także skutki, jakie polityka przyniesie wszystkim grupom.”

(1993, s. 15-16)

Zygmunt Heryng (1854-1931)

“Ekonomia to nauka traktująca o zjawiskach, zachodzących pod wpływem świadomego dążenia społecznych układów, aby przy możliwie najmniejszych wysiłkach zachować lub wzmódz właściwą tym układom społeczną energię przez odpowiednie zużytkowanie własności i energii układów otoczenia.” (s. 170, podkreślenia w oryginale)

“W popycie jak i w podaży wyraża się uświadomiona dążność do ciągłego uzupełniania naszej energii społecznej. Skłania nas ona z jednej strony do zaofiarowania tego mianowicie produktu, który dla innych układów wytwarzamy, z drugiej zaś do zapotrzebowania tych przedmiotów, przy których pomocy możemy naszą energie społeczna w pożądanym kierunku uzupełnić. Ściśle zatem mówiąc, należy odróżnić podaż i popyt od ich pozornych synonimów zapotrzebowania i zaoferowania. Popyt i podaż to stany psychiczne, to chęć pozbycia się lub nabycia danego towaru. A zapotrzebowanie i zaoferowanie to przybliżone ilości, w których pragnęlibyśmy towar jakiś nabyć lub sprzedać.” (przypis, s. 188)

“Konsument w państwie ekonomicznym, jak monarcha w państwie konstytucyjnym, panuje, ale nie rządzi. Korzysta on, co najwyżej, z przysługującego mu prawa powstrzymania się od nabycia danego przedmiotu w ogóle, lub przynajmniej od nabycia go w danych warunkach.” (s. 190)

Adam Heydel (1893-1941)

“Pewne pozorne trudności sprawia natomiast przypadek, który omówię w formie słynnego przykładu przytoczonego przez Pigou: stary kawaler żeni się ze swoją kucharką i przestaje jej wypłacać pensję. Czy wobec tego zmalał dochód społeczny ? Czyżby ten wypadek okazał się kataklizmem burzącym całą naszą dotychczasową konstrukcję? “

“… pragnę ostrzec czytelnika przed przenoszeniem postawionych w niej twierdzeń do konkretnego życia gospodarczego. Życie gospodarcze jest w swojej zasadzie dynamiczne, moje rozważania odnoszą się tylko do statyki względnie do stanu stacjonarnego gospodarki. Dlatego nie mogą być stosowane in crudo do życia. Ale tak jak zawsze, badanie statyczne stanowi i tu konieczną i jedyną podstawę dla zrozumienia tego życia. Być może uda mi się w przyszłości rozwinąć moje konstrukcje tak, by obejmowały przynajmniej najważniejsze typy procesów dynamicznych, wpływających oczywiście zasadniczo na kształtowanie się dochodu społecznego i jego stosunek do produkcji.”

Teoria dochodu społecznego,
Wydawnictwo Towarzystwa Ekonomicznego w Krakowie, 1935

Ayaan Hirsi Ali (1969 – )

“… taka jest istota wolnego społeczeństwa – prawo wierzących jest także prawem niewierzących i prawem odszczepieńców. Nikt nie może żądać wolności dla siebie i nie chcieć bronić tej wolności dla innych. “

2005

Horacy (Quintus Horatius Flaccus, 65-8 p.n.e.)

“Quid leges sine moribus?”

(Cóż warte prawa bez obyczajów?)

Ody, II, 4,35

David Hume (1711-1776)

“Rzadko kiedy wolność traci się od razu”

“…powiększenie [ilości pieniądza] nie daje innych efektów oprócz podwyższenia cen siły roboczej i towarów […]. W trakcie procesu zmian dostosowawczych powiększenie ilości pieniądza może mieć pewien wpływ, wywołując pewne podekscytowanie w przemyśle, lecz po ustaleniu się cen […] nie ma ono żadnego znaczenia”

(1742)

Jan Paweł II (1920-2005 )

“Kościół uznaje pozytywną rolę zysku jako wskaźnika dobrego funkcjonowania przedsiębiorstwa: gdy przedsiębiorstwo wytwarza zysk, oznacza to, że czynniki produkcyjne zostały właściwie zastosowane, a odpowiadające im potrzeby ludzkie – zaspokojone. Jednakże zysk nie jest jedynym wskaźnikiem dobrego funkcjonowania przedsiębiorstwa. Może się zdarzyć, że mimo poprawnego rachunku ekonomicznego, ludzie którzy stanowią najcenniejszy majątek przedsiębiorstwa, są poniżani i obraża się ich godność. Jest to nie tylko moralnie niedopuszczalne, lecz na dłuższą metę musi też negatywnie odbić się na gospodarczej skuteczności przedsiębiorstwa. Celem zaś przedsiębiorstwa nie jest po prostu wytwarzanie zysku, ale samo jego istnienie jako wspólnoty ludzi, którzy na różny sposób zdążają do zaspokojenia swych podstawowych potrzeb i stanowią szczególną grupę służącą całemu społeczeństwu. Zysk nie jest jedynym regulatorem życia przedsiębiorstwa; obok niego należy brać pod uwagę czynniki ludzkie i moralne, które z perspektywy dłuższego czasu okazują się przynajmniej równie istotne dla życia przedsiębiorstwa.”

Centesimus Annus, 1991

Thomas Jefferson (1743-1826)

“mądry i skromny rząd, który ochraniałby każdego człowieka przed możliwym wyrządzeniem mu szkody przez innego człowieka, który w każdym innym przypadku pozostawiałby ludzi wolnymi, mogącymi sami decydować o sposobach dążenia do realizacji celów gospodarczych i polepszania swojej doli”

(mowa inauguracyjna z 1801 roku)

“Mądra i pożyteczna jest władza, która nie dopuszcza, by ludzie czynili sobie nawzajem krzywdy, a jednocześnie nie miesza się do ich pracy i nie zabiera im zarobionego przez nich chleba. …Oto na czym polega dobre rządzenie”

Thomas Jefferson (w liście do Andrew Jacksona)

When we get piled upon one another in large cities, as in Europe, we shall become as corrupt as Europe.
Gdy się stłoczymy w dużych miastach jak w Europie, staniemy się równie zepsuci jak Europa.

The democracy will cease to exist when you take away from those who are willing to work and give to those who would not.
Demokracja przestanie istnieć, gdy ją zabierzecie tym, którzy chcą pracować, a dacie tym, którzy nie chcą.

It is incumbent on every generation to pay its own debts as it goes. A principle which if acted on would save one-half the wars of the world.
Na każdym pokoleniu spoczywa obowiązek spłacania swoich długów na bieżąco. Ta zasada, gdyby ją stosować, oszczędziłaby światu połowy wojen.

I predict future happiness for Americans if they can prevent the government from wasting the labors of the people under the pretense of taking care of them.
Przepowiadam Amerykanom przyszłe szczęście, jeśli potrafią powstrzymać rząd przed marnowaniem wysiłków ludzi pod pretekstem pomagania im.

My reading of history convinces me that most bad government results from too much government.
Poznawanie historii przekonuje mnie, że gros złych rządów wynika z nadmiaru rządu.

No free man shall ever be debarred the use of arms.
Żaden wolny człowiek nie może być pozbawiany prawa użycia broni.

The strongest reason for the people to retain the right to keep and bear arms is, as a last resort, to protect themselves against tyranny in government.
Najmocniejszym uzasadnieniem prawa do posiadania i noszenia broni jest w ostatecznym rachunku potrzeba obrony przed tyranią władzy.

The tree of liberty must be refreshed from time to time with the blood of patriots and tyrants.
Drzewo wolności musi być od czasu do czasu podlewane krwią patriotów oraz tyranów.

To compel a man to subsidize with his taxes the propagation of ideas which he disbelieves and abhors is sinful and tyrannical.
Przymuszanie ludzi, by swoimi podatkami wspierali rozpowszechnianie poglądów, których nie uznają i które są im wstrętne, jest czymś grzesznym i tyrańskim.

Thomas Jefferson said in 1802:’I believe that banking institutions are more dangerous to our liberties than standing armies. If the American people ever allow private banks to control the issue of their currency, first by inflation, then by deflation, the banks and corporations that will grow up around the banks will deprive the people of all property – until their children wake-up homeless on the continent their fathers conquered.’
W 1802 roku Jefferson stwierdził: Sądzę, że instytucje bankowe są bardziej niebezpieczne dla naszej wolności niż armie w polu. Jeśli lud Ameryki kiedykolwiek pozwoli prywatnym bankom na kierowanie emisją swojej waluty, najpierw przez inflację, a potem przez deflację, banki i korporacje, które narosną wokół tych banków, pozbawią ludzi całej własności – aż ich dzieci obudzą się bezdomne na kontynencie, który ojcowie zdobyli.

“A government big enough to give you everything you want, is a government big enough to take away everything that you have.”

20 Thomas Jefferson Quotes for His 275th Birthday

Immanuel Kant (1724 – 1804)

“Postępuj według takiej tylko zasady, którą mógłbyś chcieć uczynić prawem powszechnym.”

Grundlegung zur Metaphysik der Sitten, II, paragr. 31 (1785)

“Dwie rzeczy napełniają serce coraz to nowym i coraz to wzmagającym podziwem i czcią w miarę tego, im ustawiczniej zajmuje sie nim rozmyślanie: niebo gwiaździśte nade mna i prawo moralne we mnie.”

Grundlegung zur Metaphysik der Sitten, II, paragr. 31 (1785)

John Maynard Keynes (1883-1946)

“Gdyby skarb państwa wypełniał stare butelki banknotami, zagrzebywał je w opuszczonych szybach węglowych na dostępnej głębokości i zasypał te szyby śmieciami, a następnie pozostawił wydostanie tych banknotów – w myśl doskonale wypróbowanych zasad laisses-faire’yzmu – prywatnym przedsiębiorcom (oczywiście po uzyskaniu dzierżawy tereny banknotonośnego), bezrobocie zostałoby przezwyciężone, a w wyniku tego zarówno dochód realny społeczeństwa, jak i jego kapitał rzeczowy osiągnęłyby prawdopodobnie poziom znacznie wyższy aniżeli istniejący obecnie. Rozumniej zapewne byłoby budować domy itp., jeżeli jednak stoją temu na przeszkodzie trudności natury politycznej i praktycznej, lepiej już zakopywać banknoty niż w ogóle nic nie robić.” (Keynes, 1956, s. 168).

“Jeśli działalność polegającą na przewidywaniu psychiki rynku określmy mianem spekulacji, zaś działalność polegająca na przewidywaniu dochodowości obiektów kapitałowych w ciągu całego ich trwania – mianem przedsiębiorczości, to nie można bynajmniej powiedzieć, że spekulacja dominuje nad przedsiębiorczością.” (s. 202)

The General Theory of Employment, Interest and Money, 1936
(wyd. polskie, 1956: Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza)

“The avoidance of taxes is the only intellectual pursuit that carries any reward.”

“Owe your banker $1,000 and you are at his mercy; owe him $1 million and the position is reversed.”

How to predict the winner of a beauty contest successfully? You must think along the following lines: “(…) each competitor has to pick, not those faces which he himself finds prettiest, but those which he thinks likeliest to catch the fancy of the other competitors (…). It is not a case of choosing those which, to the best of use of one’s judgment, are really the prettiest, nor even those which average opinion genuinely thinks the prettiest. We have to reach the third degree where we devote our intelligences to anticipating what average opinion expects the average opinion to be.”

Keynes, J. M. (1936), The General Theory of Employment, Interest, and Money, p. 156.

Martin Luther King Jr. (1929-1968)

9 Things Dr. King Taught Us about Nonviolence

Henry Alfred Kissinger (1923- )

“Socjalizm to równe dzielenie biedy, a kapitalizm to nierówne dzielenie bogactwa.”

Konfucjusz (551-479 p.n.e.)

“Wiedzieć, że się wie, co się wie i wiedzieć czego się nie wie – oto prawdziwa wiedza.”

“In a country well governed, poverty is something to be ashamed of. In a country badly governed, wealth is something to be ashamed of.”

“W państwie rządzonym dobrze wstyd być biednym. W państwie rządzonym źle wstyd być bogatym.”

Feliks Koneczny (1862-1949)

„Bolesnym jest zagadnienie biurokracji. Na nic cała usilność, ofiarność, praca, oszczędność, na nic wszystkie zalety, jako człowieka i obywatela; wszystko na nic, literalnie na nic, jeżeli się nie pozbędziemy tej zmory. My, Polacy, znamy pewne państwo, w którym zmniejszało się bezustannie zużycie mięsa, cukru i mydła a wzrastała konsumpcja papieru – dzięki urzędom. Jest pewien grzech przeciwko siódmemu przykazaniu, z którego Polacy zazwyczaj nie zdają sobie sprawy, chociaż bardzo ciężki. Najgorsza społecznie ze wszystkich kradzieży jest kradzież czasu, gdyż demoralizuje okradzionego. Jest to specjalność biurokracji względem obywateli, wybujała oczywiście najbardziej tam, gdzie biurokracja najbardziej się rozrosła tj. w Polsce. Im więcej urzędów, tym więcej czasu się marnuje; im liczniejsi są w jakimś urzędzie urzędnicy, tym wymyślniejsze formy przybiera rabunek czasu.”
’elephantiasis prawodawcza, czyli produkcja setek tysięcy ustaw, przepisów, rozporządzeń, instrukcji itp. „Im więcej prawa, tym mniej prawości.”
Gdyby zlikwidować biurokrację „zniknęłoby schorzenie organizmu polskiego, pochodzące stąd, że niemal cała inteligencja nasza siedzi na publicznych urzędach. Wszyscy są niewolnikami „pierwszego”, zawiśli materialnie od władzy państwowej. Jakżeż tedy ma ta inteligencja tworzyć „opinię publiczną”, skoro nie może wypowiadać swej myśli? Inaczej byłoby, gdyby się rzucili do handlu i przemysłu.”
Pod zaborami wielu Polaków narzekało na biurokrację, szczególnie galicyjską. „Któż mógł przypuszczać, że dopiero w Polsce niepodległej poznamy, czym może być „prawdziwa” biurokracja! Poprzednia „galicyjska” stanowiła odmianę jej dziwnie łagodną i obłaskawioną. Nawet ilość urzędników była doprawdy nieznaczna w porównaniu z następnym rozmnożeniem.”
profesor Roman Rybarski: pomiędzy 1921 a 1931 r. cywilna administracja państwa powiększyła swój skład osobowy aż o 36%.

Państwo i prawo w cywilizacji łacińskiej

Krzysztof Konopelski (1952 – )

“zdarzenia mają biec tak, jak biec mają…”

Lehman Brothers

“alt und doof” (AD), czyli “stary i głupkowaty”.

(dopiski przy niemieckich klientach banku którym wciskano ryzykowne papiery wartościowe – przed kryzysem 2008)

Wassily Leontief (1906-1999)

“Człowiek znika ze świata pracy, jak koń z rolnictwa.”

(podobno powiedział to Leontief)

Abraham Lincoln (1809-1865)

“You can fool all of the people some of the time, you can fool some of the people all of the time, but you can’t fool all of the people all of the time.”

John Locke (1632-1704)

“A zatem żaden człowiek nie mógł nigdy, na mocy prawa własności do gruntu lub innego dobra, posiadać żadnej prawowitej władzy nad życiem innych. Zawsze bowiem byłoby grzechem ze strony zamożnego człowieka dopuszczenie do śmierci swego brata odmawiając mu w potrzebie. Jaksprawiedliwość nadaje każdemu człowiekowi uprawnienia do owoców uczciwej pracy oraz uczciwego uzyskania tego, co dziedziczy po swoich przodkach, tak dobroczynność nadaje każdemu uprawnienia do takiej części pochodzącej z obfitości innego, jaka uchroni go od skrajnej nędzy, gdy nie ma on żadnych środków utrzymania.”

“Przyjmuję zatem, że władza polityczna jest to uprawnienie do tworzenia praw, włącznie z karą śmierci i w konsekwencji z wszystkimi pomniejszymi karami, w celu określenia i zachowania własności, a także użycia siły społeczności do wykonywania tych praw oraz w obronie wspólnoty przed zagrożeniem zewnętrznym, a wszystko to dla dobra publicznego.”

“A zatem wszyscy ludzie maja powstrzymywać się od naruszania uprawnień innych, od wyrządzenia jeden drugiemu krzywd i przestrzegać postanowienia prawa natury, które nakazuje pokój i zachowanie całego rodzaju ludzkiego.”

“Naturalna wolność człowieka sprowadza się do bycia wolnym od jakiejkolwiek nadrzędnej władzy na ziemi i niepodlegania w zasadach swego postępowania woli bądź władzy ustawodawczej żadnego człowieka, a tyko prawu natury. Wolność człowieka w społeczeństwie sprowadza się do niepodlegania żadnej innej władzy ustawodawczej, a tylko tej powołanej na mocy zgody we wspólnocie, ani też panowaniu czyjejkolwiek woli, ani ograniczeniom jakiegokolwiek prawa innego niż to, które uchwali legislatywa zgodnie z pokładanym w niej zaufaniem. … Wolność ludzi pod władzą rządu oznacza życie pod rządami stałych praw, powszechnych w tym społeczeństwie i uchwalanych przez powołaną w nim władzą ustawodawczą. Jest to wolność do kierowania się moją własna wolą we wszystkich sprawach, w których prawa tego nie nakazują, oraz niepodlegania zmiennej, niepewnej, nieznanej, arbitralnej woli innego człowieka. Natomiast wolność natury nie zna innych ograniczeń poza prawem natury.”

“Ten, kto odżywia się zbieraniem pod dębem żołędziami bądź zrywanymi w lesie jabłkami, z pewnością je sobie przywłaszcza. Nikt nie może zaprzeczyć, że to pożywienie należy do niego. Pytam więc, kiedy stało się ono jego własnością? Kiedy je strawił? Kiedy je zjadł? Kiedy je ugotował? Kiedy przyniósł do domu? Czy może, kiedy podniósł z ziemi? Jasne jest, że jeśli pierwsze zebranie nie uczyniło tych owoców jego własnością, to już nic nie mogło ich tym uczynić. Praca stanowi o różnicy między owocami a tym, co wspólne. Praca dołącza do tego coś więcej niż to uczyniła wspólna matka wszystkiego – natura. Dzięki pracy zdobywa on do tego osobiste uprawnienie. Czy powie ktoś, że nie był on uprawniony do tych żołędzi czy jabłek, które zawłaszczył, dlatego, że nie dysponował zgodą całego rodzaju ludzkiego na uczynienie ich swoimi? Czyż można mu przypisać kradzież tego, co należało do wszystkich wspólnie? Gdyby taka zgoda była konieczna, człowiek głodowałby niezależnie od obfitości dóbr, które Bóg mu nadal. Widzimy więc, że wzięcie czegoś z tego, co na mocy umowy pozostaje wspólne, i wydobycie tego stanu ze stanu natury, w którym się dotąd znajdowało, zapoczątkowuje własność, bez której to, co wspólne, nie może zostać zużyte. Zabranie tego lub jego części nie jest uzależnione od wyrażanej zgody wszystkich. Tak więc trawa, którą gryzie mój koń, darń, którą ścina mój sługa, czy kruszec, który wydobywam w miejscu, gdzie jestem wraz z innymi uprawniony to czynić, stają się moją własnością bez przydziału czy zgody ze strony kogokolwiek. Moja praca wydobyła je ze wspólnego stanu, w którym znajdowały się uprzednio i ustanowiła w nich moją własność.”

“Mimo, że powiedziałem wyżej w rozdziale drugim, iż wszyscy ludzie są z natury równi, nie należy przyjmować, iż rozumiem przez to wszelkie postacie równości. Wiek i prawość słusznie mogą dawać pierwszeństwo. Znakomite talenty i zasługi mogą zapewniać wyższą niż przeciętna pozycją. Urodzenie może jednym przynieść koligacje i dobrodziejstwa, innym nakazywać szacunek dla tych, dla których natura, wdzięczność czy inne względy czynią go niezależnym. Wszystko to jednak łączy się z równością wszystkich ludzi zarówno pod względem jurysdykcji, jak i panowania jednego nad drugim. [… ] Sprowadza się ona do równego uprawnienia, jakie każdy człowiek ma do swej naturalnej wolności, by nie podlegać woli ani władzy innego człowieka.”

“Prawo bowiem w swym zamyśle stanowi nie tyle ograniczenia, co wyznaczenie kierunku postępowania wolnej, rozumnej jednostki, zgodnie z jej własnym interesem i nie zezwala na nic więcej niż na to, co należy do dobra ogółu tych, którzy mu podlegają […] Mimo, że mogą zostać popełnione błędy, to jednak celem prawa nie jest znoszenie i ograniczanie, lecz zachowanie i powiększanie wolności.”

“Tym wielkim i naczelnym celem, dla którego ludzie łączą się we wspólnotach i sami podporządkowują się rządowi, jest zachowanie ich wolności. Do tego zaś w stanie natury brakuje wielu rzeczy:
Po pierwsze, brakuje w nim ustanowionego, znormalizowanego, znanego prawa, powstałego i akceptowanego przez powszechną zgodę, by było ono miernikiem dobra i zła, powszechną podstawą do orzekania we wszystkich sporach między nimi. […]
Po drugie, w stanie natury brakuje znanego i bezstronnego sędziego, którego autorytet rozstrzygałby wszelkie spory zgodnie z postanowieniem prawa. […]
Po trzecie, w stanie natury często brakuje władzy, która wspierałaby i podtrzymywałaby słuszne wyroki, a także wykonywałaby je.[…]
I tutaj mamy pierwotne uprawnienie i genezę powstania obydwu władz – ustawodawczej i wykonawczej, a także rządów i samych społeczeństw.”

“Chcę, aby wszędzie przez wspólnotę rozumieć nie demokrację ani inna formę rządu, lecz tylko niezależną społeczność, jaką Rzymianie oznaczali słowem civitas, któremu w naszym języku odpowiada commonwealth = wspólnota, i najwłaściwiej oddaje takie społeczeństwo ludzkie, któremu wangielskim nie odpowiadają pojęcia community czy city. Community może być podporządkowana rządowi, a city oznacza u nas coś zupełnie innego niż commonwealth w tym sensie, w jakim znalazłem je w słowach króla Jakuba I.”

“Oto granice, które władzy ustawodawczej każdego państwa, niezależnie od formy rządu, należałoby pokładane w niej przez społeczeństwo zaufanie oraz prawo Boga i natury:
Po pierwsze, ma ona rządzić na mocy powszechnie znanych, stanowionych praw, nie tak jednak, by różniły się one w poszczególnych sprawach, ale by stanowiły takie same zasady dla bogatych i biednych, dla faworyta dworu i wiejskiego oracza.
Po drugie, prawa te powinny być ostatecznie ustanawiane nie dla innego celu, jak dobro ludu.
Po trzecie, legislatywa nie może opodatkować własności ludu bez jego zgody wyrażonej przez sam lud lub jego deputowanych. […]
Po czwarte, legislatywa nie powinna ani nie może nikomu przekazywać władzy tworzenia praw, ani umieszczać jej gdziekolwiek indziej niż tam, gdzie ją umieścił lud.”

“Zawsze bowiem tam, gdzie władzę złożono w czyjekolwiek ręce, by rządziła dla dobra ludu i zachowania jego własności, stosuje się ją dla innych celów i wykorzystuje dla wyzysku, nękania, ujarzmiania ludu poprzez arbitralne, bezprawne nakazy tych, którzy ją sprawują, powstaje zaraztyrania, niezależnie od tego, czy tam postępuje tak jedna czy więcej osób.”

“… siłę można przeciwstawić tylko niesprawiedliwej, bezprawnej sile. Ktokolwiek stawia opór w innej sytuacji, ściąga na siebie sprawiedliwe potępienie zarówno Boga, jak i ludzi.”

Dwa traktaty o rządzie (1992, 1689)

James Madison (1751-1836)

“If angels were to govern men, neither external nor internal controls on government would be necessary. In framing a government which is to be administered by men over men, the great difficulty lies in this: you must first enable the government to control the governed; and in the next place oblige it to control itself.”

Federalist Papers No. 51 (1788)

Alfred Marshall (1842-1924)

“… Nature’s action is complex; and nothing is gained in the long run by pretending that it is simple, and trying to describe it in a series of elementary propositions … The chief use of pure mathematics in economic questions seems to be in helping a person to write down quickly, shortly and exactly, some of his thoughts for his own use: and to make sure that he has enough, and only enough, premises for his conclusions.”

“I had a growing feeling in the later years of my work that a good mathematical theorem dealing with economic hypotheses was very unlikely to be good economics, and I went more and more on the rules – (1) Use mathematics as a shorthand language, rather than as an engine of inquiry. (2) Keep these till you have done. (3) Translate into English. (4) Then illustrate by examples that are important in real life. (5) Burn the mathematics. (6) If you can’t succeed in (4), burn (3). This last I did often.”

James Clerk Maxwell (1831-1879)

“Change is inevitable. Growth is optional.”

Groucho Marx (komik) (1895-1977)

“Polityka to sztuka, która polega na tym, żeby szukać problemów, znajdować je, żle je rozpoznawać i niewłaściwie stosować nieodpowiednie środki zaradcze.”

“Please accept my resignation. I don’t care to belong to any club that will have me as a member.” (in the letter to Hollywood’s Friar’s Club).

H. L. Mencen ( 1880-1956 )

“Politycy rzadko, jeśli w ogóle, dostają się tam [na stanowiska publiczne] wyłącznie dzięki rzeczywistym zasługom, przynajmniej w państwach demokratycznych. Owszem, zdarza się to od czasu do czasu, ale tylko dzięki cudownemu zbiegowi okoliczności. Najczęściej decydują o tym zupełnie inne powody, z których najważniejszym jest umiejętność oczarowania i zaimponowania intelektualnie niedorozwiniętej części społeczeństwa. (…) Czy którykolwiek z nich odważy się wyznać ludziom całąprawdę o sytuacji wewnętrznej lub zagranicznej państwa? Czy którykolwiek z nich powstrzyma się od składania obietnic, których ani on, ani żadna inna istota ludzka nie mogłaby spełnić? Czy którykolwiek z nich wypowie słowo, choćby i oczywiste, mogące obudzić i zrazić którąś z całej rzeszy band kretynów skupionych wokół państwowego koryta, posilających się z dnia na dzień coraz bardziej rozwodnioną papką i żywiących się złudnymi nadziejami? Odpowiedź: być może przez kilka pierwszych tygodni. (…) Ale nie w czasie, gdy do sprawy wmieszają się inni, i walka rozgorzeje na dobre. (… ) Naobiecują oni każdemu mężczyźnie, kobiecie i dziecku wszystko, czego tylko zapragną. Przewędrują kraj wzdłuż i wszerz w poszukiwaniu okazji, by biedaka uczynić bogaczem, by uzdrowić to, co nieuleczalne, naprawić, co nie do naprawienia, uporządkować, co nie do uporządkowania, i ugasić, co nie do ugaszenia. Wszyscy oni będą leczyć brodawki krasomówstwem i spłacać dług publiczny pieniędzmi, których nikt nie będzie musiał nigdy zarobić. Gdy jeden z nich pokaże, że dwa razy dwa to pięć, inny natychmiast dowiedzie, że to tak naprawdę sześć, sześć i pół, dziesięć, dwadzieścia…, n. Wyrzekną się całego swojego rozsądku, szczerości i prawdomówności i staną się kandydatami na stanowisko, uzależnionymi wyłącznie od głosów wyborców. Wszyscy oni zdadzą sobie wówczas sprawę, nawet zakładając, że nie wiedzą tego jeszcze teraz, że w demokracji głosy pozyskiwane są nie za mówienie do rzeczy, ale za bezsensowny bełkot i szczerze zabiorą się do roboty. Większość z nich, uwierzy w to, co mówi jeszcze zanim cały zgiełk ucichnie. Zwycięzcą zostanie ten, któremu uda się złożyć najwięcej obietnic pozbawionych najmniejszych szans na spełnienie (1982, A Mencken Chrestomathy)

John Stuart Mill (1806-1873)

“Co uczyniło europejską rodzinę ludów postępową, a nie stojącą w miejscu częścią ludzkości. Nie jakaś wyższość, która jeśli istnieje, to jest skutkiem, a nie przyczyną; lecz godna uwagi różnorodność charakteru i kultury. Jednostki, klasy i narody były nadzwyczaj niepodobne do siebie; torowały sobie najrozmaitsze drogi, z których każda wiodła do jakiegoś wartościowego celu; a choć w każdym okresie ci, którzy szli różnymi drogami, nie tolerowali się nawzajem i każdy zmusiłby chętnie wszystkich pozostałych do pójścia jego szlakiem, próby wzajemnego hamowania swego rodzaju rzadko się udawały i każdy przyjmował z czasem bez sprzeciwu dobro, które mu inni ofiarowali. Moim zdaniem, Europa zawdzięcza cały swój wszechstronny postęp tej mnogości dróg.” (1864)

Ludwig von Mises (1881-1973)

“To make mistakes in pursuing one’s ends is a wide-spread human weakness. Some err less often than others, but no mortal man is omniscient and infallible. Error, inefficiency, and failure must not be confused with irrationality. He who shoots wants, as a rule, to hit the mark. If he misses it, he is not ‘irrational’; he is a poor marksman. The doctor who chooses the wrong method to treat a patient is not irrational; he may be an incompetent physician. The farmer who in earlier ages tried to increase his crop by resorting to magic rites acted no less rationally than the modern farmer who applies more fertilizer. He did what according to his – erroneous – opinion was appropriate to his purpose.”

Theory and History. An Interpretation of Social and Economic Evolution, 1957, p. 268

“If we want to avoid the destruction of Western civilization and the relapse into primitive wretchedness, we must change the mentality of our fellow citizens. We must make them realize what they owe to the much vilified “economic freedom,” the system of free enterprise and capitalism. The intellectuals and those who call themselves educated must use their superior cognitive faculties and power of reasoning for the refutation of erroneous ideas about social, political and economic problems and for the dissemination of a correct grasp of the operation of the market economy. They must start by familiarizing themselves with all the issues involved in order to teach those who are blinded by ignorance and emotions. They must learn in order to acquire the ability to enlighten the misguided many.”

(in his 1962 review of Murray Rothbard’s Man, Economy, and State)

“Ekonomia nie może być wyrzucona do klas szkolnych i biur statystycznych, nie może być nauką ezoteryczną. Jest to filozofia ludzkiego życia i ludzkiej aktywności, odnosi się ona do każdego i do wszystkiego.”

Human Action, 1949

“As genuine praxeology-and economics is a branch of praxeology-it aspired to a universal, timeless understanding that would embrace all economic action.”

Epistemological Problems of Economics, 1933(1960)

“Economics . . . is the theory of all human action, the general science of the immutable categories of action and of their operation under all thinkable special conditions under which man acts”

Human Action, 1949

“Ekonomia zajmuje się fundamentalnymi problemami społeczeństwa; jest sprawą każdego z nas i dotyczy wszystkich. Jest głównym i właściwym studium każdego obywatela.”

“Zasadnicza różnica pomiędzy policjantem a porywaczem oraz pomiędzy poborcą podatkowym a złodziejem polega na tym, że tak policjant jak i poborca są posłuszni prawu i wprowadzają je w życie, podczas gdy porywacz i złodziej gwałcą je. Usuńmy prawo, a społeczeństwo zginie w anarchii. Państwo to jedyna instytucja uprawniona do stosowania przymusu i zniewolenia oraz do zadawania jednostkom cierpienia. Tej potężnej władzy nie można pozostawić w gestii żadnych ludzi, niezależnie od tego za jak kompetentnych i uzdolnionych by się nie uważali. Trzeba ograniczyć jej stosowanie – i temu służą ustawy.”

Biurokracja, 1944

“Obrońcy socjalizmu nazywają siebie postępowymi, a propagują system, który cechuje sztywne przestrzeganie rutyny oraz opór wobec wszelkiego rodzaju usprawnień. Nazywają siebie liberałami, ale zabiegają o to by znieść wolność. Nazywają siebie demokratami, ale tęsknią za dyktaturą. Nazywają siebie rewolucjonistami, ale pragną stworzyć wszechwładny rząd. Obiecują błogosławieństwa Rajskiego Ogrodu, a z drugiej strony zamierzają przekształcić świat w gigantyczne biuro. Każdy człowiek, prócz jednego, staje się podrzędnym urzednikiem w biurze – doprawdy nęcąca utopia. Cóż za wspaniała sprawa, o którą warto walczyć!
Istnieje tylko jedna dostępna broń przeciwko temu szaleństwu agitacji: jest nią rozum. Po prostu potrzebny jest zdrowy rozsądek, by uchronić człowieka przed staniem się ofiarą złudnych fantazji i pustych haseł.”

Biurokracja, 1944

“Posiadanie środków produkcji nie jest przywilejem lecz społeczną odpowiedzialnością. Kapitaliści i właściciele ziemscy są zmuszeni posługiwać się swoją własnością w celu usatysfakcjonowania konsumentów. Jeżeli są oni powolni i niedołężni w wykonywaniu swoich obowiązków, wówczas są karani stratą. Jeśli nie pojmą tej nauczki i nie zreformują sposobu prowadzenia interesów, stracą swe bogactwo. Żadna inwestycja nie jest bezpieczna na wieki.”

„Liberalizm nie jest religią, ani światopoglądem, ani partią specjalnych interesów. Nie jest religią, ponieważ nie wymaga wiary ani modłów – nie ma w nim bowiem nic mistycznego, ani nie ma w nim dogmatów. Nie jest światopoglądem, ponieważ nie próbuje wyjaśniać wszechświata oraz nie mówi – i nie chce mówić – nic o znaczeniu i celu ludzkiej egzystencji. Nie jest wreszcie partią specjalnych interesów, ponieważ nie zapewnia, ani nie dąży do zapewnienia, szczególnych korzyści jakiejkolwiek jednostce czy grupie. Jest czymś zupełnie innym. Jest ideologią, doktryną wzajemnych relacji między członkami społeczeństwa, a równocześnie zastosowaniem tej doktryny do postępowania ludzkiego w rzeczywistym społeczeństwie. Nie obiecuje niczego ponad to, co jest możliwe do osiągnięcia w społeczeństwie i poprzez społeczeństwo. Dąży do zapewnienia ludziom jednej tylko rzeczy: pokojowego, niczym nie zakłócanego rozwoju materialnego dobrobytu dla wszystkich, aby w ten sposób uchronić ich od zewnętrznych przyczyn bólu i cierpienia – w takim stopniu, w jakim w ogóle leży to w mocy instytucji społecznych. Zmniejszyć cierpienie, zwiększyć szczęśliwość: oto jego cel.
Żadna sekta, ani partia polityczna nie wierzyła, że może obejść się bez wspierania swej sprawy apelami do ludzkich uczuć. Bez napuszonej ·retoryki, muzyki i odgłosów pieśni, wymachiwania sztandarami, kwiatków i kolorów służących za symbole oraz liderów usiłujących przywiązać swych zwolenników do własnej osoby. Liberalizm nie ma z tym wszystkim nic wspólnego. Nie ma partyjnego kwiatu, ani partyjnego koloru, partyjnej pieśni, ani partyjnych idoli, symbolów i sloganów. Ma on istotną treść i argumenty. To musi poprowadzić go do zwycięstwa.”

Liberalizm w tradycji klasycznej (1927)

“You’re all a bunch of socialists.”
Mont Pelerin meeting, 1947
z wywiadu 10.01.2000 roku: MILTON FRIEDMAN: … in the middle of a debate on the subject of distribution of income, in which you had people who you would hardly call socialist or egalitarian — people like Lionel Robbins, like George Stigler, like Frank Knight, like myself — Mises got up and said, “You’re all a bunch of socialists,” and walked right out of the room. … But Mises was a person of very strong views and rather intolerant about any differences of opinion.

Tu ne cede malis[, sed contra audentior ito]. (Nie poddawaj się złu[, lecz dzielnie z nim się zmagaj]).

Cytat z Eneidy Wergiliusza, który był dewizą Misesa

‘With a characteristic twinkle in his eye, Mises would assure them [students]: “Don’t be afraid to speak up. Remember, whatever you say about the subject and however wrong it might be, the same thing has already been said by some eminent economist.”‘

Za Murray N. Rotbard Ludwig von Mises: Scholar, Creator, Hero

„Jeśli chcesz bogatego człowieka, to nie wychodź za mnie. Nie interesuje mnie zarabianie pieniędzy. Piszę o pieniądzach, ale nigdy nie będę miał ich dużo na własność”.
“If you want a rich man, don’t marry me. I am not interested in earning money. I am writing about money, but will never have much of my own.”

słowa Ludwiga von Misesa do swojej przyszłej żony Margit

Wybór cytatów z tekstów Misesa zamieszczonych w czasopiśmie „The Freeman”

Gustave de Molinari (1819-1912)

“Interes konsumenta jakiegokolwiek dobra powinien zawsze przeważać nad interesem producenta”

Production of security, 1849

Charles Louis de Secondat Montesquieu (Monteskiusz) (1689-1755)

“Wolność jest to prawo czynienia wszystkiego tego, na co ustawy pozwalają.”

O duchu praw, 1748

“Kiedy w jednej i tej samej osobie lub w jednym i tym samym ciele władza prawodawcza zespolona jest z wykonawczą, nie ma wolności. […] nie ma również wolności, jeśli władza sędziowska nie jest oddzielona od prawodawczej i wykonawczej.”

O duchu praw, 1748

Patrick J. O’Rourke (1947-2022 )

“If you think health care is expensive now, wait until you see what it costs when it’s free.”

“Giving money and power to government is like giving whiskey and car keys to teenage boys.”

Karl Raimund Popper (1902-1994)

“Widzę dziś jaśniej niż kiedykolwiek, że nawet największe kłopoty naszej ery wyrastają z czegoś, co jest tyleż godne podziwu i zdrowe, co niebezpieczne – a mianowicie z niecierpliwego pragnienia polepszenia losu bliźnich.”

“Sądzę, że do nauki – jak i do filozofii – prowadzi tylko jedna droga: polega ona na stawianiu czoła problemowi, dostrzeżeniu jego piękna i zakochaniu się w nim; z problemem należy związać się więzami małżeńskimi i żyć z nim szczęśliwie, aż śmierć was nie rozłączy – chyba, że spotkasz inny, jeszcze bardziej fascynujący problem, albo gdy uda ci się znaleźć dla niego rozwiązanie. Lecz nawet gdy znajdziesz rozwiązanie dla tego problemu, możesz później odkryć ku swej radości, że istnieje cała rodzina czarujących, choć może trudnych problemów – dzieci, dla których dobra powinieneś pracować świadomie aż do końca swoich dni.”

On the Non-Existence of Scientific Method, 1956

Pierre Joseph Proudhon (1809-1865)

“Doświadczenie uczy, że zawsze i wszędzie rząd, nawet jeśli powołany został dla dobra ludzi, ustawiał się po stronie najbogatszych i najbardziej wykształconych, a przeciwko liczniejszej i biedniejszej klasie społecznej; stawał się zwolna rządem służącym coraz to mniejszej grupie społecznej, i zamiast dbać o utrzymanie wolności i równości dla wszystkich, stale przyczynia się, poprzez naturalną skłonność do rozdawania przywilejów, do zabicia wolności i równości. … Ostatecznie możemy bez obawy powiedzieć, że formułą rewolucyjną nie powinno być ani Bezpośrednie prawodawstwo, ani Rządy bezpośrednie, ale raczej BEZ RZĄDU. … Rządzenie ludzi będzie zawsze oszukiwaniem ludzi. Jest to zawsze wydawanie rozkazów, jest fikcją będącą końcem wolności.” (1851)

18 Leonard Read Quotes That Showcase the Power of Markets Creating Order from Chaos

Ronald Reagan (1911-2004)

“Polityka jest drugim najstarszym zawodem świata.
Dochodzę do wniosku, że bardzo podobnym do pierwszego.”

“Politics is supposed to be the second oldest profession.
I have come to realize that it bears a very close resemblance to the first.”

“Wolność nigdy nie jest dana na dłużej niż jedno pokolenie. Nie przekazaliśmy jej naszym dzieciom we krwi. Trzeba o nią walczyć, trzeba ją chronić (…)”

Przez wiele lat uciszano ciebie i mnie, i wmawiano nam, że nie ma prostych rozwiązań skomplikowanych problemów, których nie jesteśmy w stanie zrozumieć. Cóż, prawda jest taka, że istnieją proste rozwiązania. Nie są one po prostu bardzo łatwe.

For many years now, you and I have been shushed like children and told there are no simple answers to the complex problems that are beyond our comprehension. Well, the truth is there are simple answers. They are just not easy ones.

California Governor January 5, 1967 inaugural address

“… government is not the solution to our problem, government is the problem.”

Mowa inauguracyjna, 20 stycznia 1981 r.

“Osobiście mam pewne doświadczenie w kwestii rozwoju gospodarczego – mam więc nadzieję, że nie obrazicie się, jeśli podzielę się z wami swoimi spostrzeżeniami i nauką, jaką wyciągnąłem z popełnionych błędów. Po pierwsze, należy stwierdzić, że są dwie szkoły myślenia o tym, w jaki sposób rozwijać gospodarczo kraj i powiększać jego dobrobyt. Pierwsza z tych szkół wierzy, że osiągnięcie dobrobytu jest możliwe tylko przez aktywność gospodarczą państwa. Druga z kolei wierzy, że osiągnięcie dobrobytu jest możliwe tylko przez ograniczenie władzy rządu i oddanie inicjatywy gospodarczej ludziom, którzy sami będą szukać i tworzyć drogi rozwoju. (…) Przyznaję, że popieram tę drugą szkołę myślenia (…) Wielkim bodźcem wzrostu gospodarczego jest własność. Jeśli będziecie mieć prywatne firmy, będziecie wówczas ciężko pracować, żeby firma dobrze działała. Jeśli klienci będą zadowoleni z produkowanych przez was usług, przyjdą powtórnie. Jeśli nie będą usatysfakcjonowani, nie pokażą się więcej. Istnieje zatem najściślejszy związek między wysiłkiem, jaki w coś włożycie a wynagrodzeniem, jakie za to otrzymacie. Powszechny duch przedsiębiorczości obecny w Stanach Zjednoczonych jest jednym z filarów naszej siły. Dlatego wciąż myślimy o ludziach, którzy są właścicielami małych i średnich przedsiębiorstw, jako o naszych bohaterach narodowych (…)”

na początku lat 90. podczas wizyty w Polsce

Ronald Reagan at 110: Twenty of His Best Quotes on Freedom, Government, and America

Murray Rothbard (1926-1995)

33 Choice Quotes from the Great Murray Rothbard

Wilhelm Röpke (1899-1966 )

“W zdrowym społeczeństwie przywództwo, odpowiedzialność i wzorowa obrona najważniejszych norm i wartości społecznych musi być najwyższym obowiązkiem i niepodważalnym prawem mniejszości, która dzięki swoim osiągnięciom stoi na szczycie społecznej piramidy, a jej pozycja cieszy się spontanicznym uznaniem i szacunkiem. Masy społeczne (…) muszą mieć przeciwwagę w postaci pojedynczego przywódcy, który powinien się rekrutować nie spośród oryginalnych geniuszy, ekscentryków lub żyjących mrzonkami intelektualistów, lecz spośród ludzi mających odwagę odrzucić ekscentryczne nowinki w imię >starych zasad<, do których przestrzegania nawołuje nas Goethe, oraz w imię historycznie sprawdzonych, niezniszczalnych, prostych wartości. Inaczej mówiąc, potrzebujemy przywództwa (…)>ascetów cywilizacji<, świeckich świętych, zajmujących w naszych czasach miejsce, które w żadnym społeczeństwie nie może nigdy pozostawać przez dłuższy czas puste. To właśnie mają na myśli ci, którzy twierdzą, że>rewolucji masrewolucja elit<(…). Potrzebujemy prawdziwej nobilitas naturalis. Żadna epoka nie może się bez niej obejść, a na pewno nie nasza epoka, w której wszystko się chwieje i rozpada. Potrzebujemy naturalnej szlachty, której autorytet byłby uznawany przez wszystkich ludzi, elity, która na swoje miano zasłużyła wyłącznie wybitnymi osiągnięciami, niedoścignionym przykładem moralnym i szlachetnym życiem. W każdej warstwie społecznej jest tylko niewielka grupa jednostek, które mogą wznieść się do poziomu naturalnego szlachectwa. Droga do niego wiedzie przez wzorową, z wiekiem coraz dojrzalszą postawę życiową, zaangażowanie na rzecz innych, niekwestionowaną uczciwość, nieuleganie powszechnej w naszych czasach chciwości, sprawdzoną trafność sądu, nienaganne postępowanie w życiu prywatnym, nieposkromioną odwagę w bronieniu prawdy i sprawiedliwości oraz dawanie najlepszego przykładu w każdej dziedzinie. W ten oto sposób nieliczni, wynoszeni coraz wyżej przez zaufanie, jakim obdarza ich społeczeństwo, osiągają stopniowo pozycję znajdującą się ponad klasami, interesami, namiętnościami, niegodziwością i głupotą ludzką i w końcu stają się sumieniem narodu. Przynależność do tej grupy moralnych arystokratów powinna być najwyższym i najbardziej pożądanym celem, w porównaniu z którym wszystkie inne życiowe dokonania bledną i wydają się miałkie. (…) Żadne wolne społeczeństwo, na pewno nie nasze, nad którym wisi groźba przekształcenia się w społeczeństwo masowe, nie może przetrwać bez takiej klasy cenzorów. Dalsze istnienie naszego wolnego świata będzie ostatecznie zależało od tego, czy nasz wiek potrafi stworzyć wystarczająco dużą liczbę takich arystokratów ducha społecznego.”

A Humane Economy, 1971

Joseph Alois Schumpeter (1883-1950)

“One sometimes has the impression that there are only two groups of economists: those who do not understand a difference equation; and those who understand nothing else.”

1954

“This historic and irreversible change in the way of doing things we call ‘innovation’ and we define: innovations are changes in production function which cannot be decomposed into infinitesimal steps. Add as many mail-coaches as you please, you will never get a railroad by so doing”

The Creative Response in Economic History, 1947

The shift is not, by definition, minor; it is one “which so displaces its equilibrium point that the new one cannot be reached from the old one by infitisimal steps. Add successively as many mail coaches as you please, you will never get a railway thereby.”

1911 (1934)

“Cywilizacja kapitalistyczna jest racjonalistyczna i “antybohaterska”. Jedno z drugim oczywiście ściśle się łączy. Powodzenie w przemyśle i handlu wymaga wielkiej wytrwałości, ale działalność przemysłowa i handlowa jest zasadniczo niebohaterska w rycerskim sensie; nie ma tu żadnego wymachiwania mieczem, nie ma specjalnej fizycznej dzielności, trudno tu o galopy na pokrytym pancerzem rumaku na szyki wroga, najlepiej heretyka lub poganina; ideologia wysławiająca idee walki dla samej walki i zwycięstwa, dla samego zwycięstwa więdnie jakoś w biurze, wśród kolumn liczb, i trudno się temu dziwić. Dlatego też, dysponując aktywami, które mogą przyciągnąć rabusia lub poborcę podatkowego, i nie podzielając, a nawet wręcz odrzucając ideologię wojownika, sprzeczną z “racjonalnym” utylitaryzmem, burżuazja przemysłowa i handlowa jest nastawiona z gruntu pokojowo i skłonna jest nalegać na stosowanie reguł moralnych życia prywatnego do stosunków międzynarodowych.”

Kapitalizm, socjalizm, demokracja, 1942

“A system … that at every point in time fully utilizes its possibilities to its best advantage may yet in the long run be inferior to a system that does so at no given point in time, because the latter’s failure to do so may be a condition for a level or speed of long-run performance.”

“System – zresztą każdy system, ekonomiczny czy inny – który w każdym momencie w pełni wykorzystuje swoje możliwości, może jednak na dłuższą metę okazać się gorszy od systemu, który nie osiąga tego w żadnym danym momencie, ponieważ niespełnienie tego warunku moż ebyć właśnie przesłanką uzyskania danego poziomu albo tempa osiągnięć długookresowych.”

1942

“But in capitalist reality as distinguished from its textbook picture, it is not that kind of competition which count [i.e. price competition – W.K.] but the competition from the new commodity, the new technology, the new source of supply, the new type of organization (the largest scale of control for instance) – competition which commands a decisive cost or quality advantage and which strikes not at the marigin of the profit and the outputs of the existing firms but at their foundations and their very lives”

1942

“Kapitalizm zatem jest z istoty formą lub metodą zmiany gospodarczej i nie tylko nie jest, ale nigdy nie może być stacjonarny.”

1942

“Ten proces “twórczego burzenia” jest faktem o zasadniczym znaczeniu dla kapitalizmu. …. Trzeba go widzieć w roli, jaką odgrywa w nieustającej burzy twórczego niszczenia; nie można go zrozumieć w oderwaniu od tego procesu czy przy założeniu ciągłego zastoju.”

1942

“…maszyna kapitalistyczna jest przede wszystkim maszyną masowej produkcji, która w sposób nieuchronny oznacza także produkcję dla mas; natomiast poruszając się w górę po drabinie dochodów indywidualnych stwierdzamy, że coraz większa ich część jest wydawana na usługi osobiste i na wyroby rękodzielnicze, których ceny są w znacznej mierze funkcją stawek płac.
Weryfikacja tego stwierdzenia jest prosta. Nie ulega wątpliwości, że współczesny robotnik ma dostęp do pewnych rzeczy, o których taki Ludwik XIV mógłby tylko marzyć – np. do nowoczesnych usług dentystycznych. Ogólnie rzecz biorąc jednak niewiele jest rzeczy naprawdę ważnych, które budżet na takim królewskim poziomie mógłby zyskać dzięki osiągnięciom kapitalizmu. Nawet tempo podróżowania mogło mieć dla takiego szacownego dżentelmena względnie mniejsze znaczenie. Oświetlenie elektryczne nie jest żadnym szczególnym dobrodziejstwem dla kogoś, kto ma dość pieniędzy, by sobie kupić odpowiednią ilość świec i opłacić służbę, która przycina knoty. To właśnie tania odzież, tania bawełna i sztuczny jedwab, buty, samochody itd. są typowymi osiągnięciami produkcji kapitalistycznej, i nie są to z reguły ulepszenia, które by wiele znaczyły dla ludzi bogatych. Królowa Elżbieta miała jedwabne pończochy. Nie jest typowym osiągnięciem kapitalizmu dostarczanie większej ilości jedwabnych pończoch królowym, lecz umożliwienie dostępu do tego dobra robotnicom fabrycznym, dostępu opłacanego coraz mniejszym wysiłkiem.
Ten sam fakt widzimy jeszcze wyraźniej, jeżeli przyjrzymy się długim falom aktywności gospodarczej, których analiza lepiej niż cokolwiek innego ujawnia istotę i mechanizm procesu kapitalistycznego. Każda z nich obejmuje “rewolucję przemysłową” i absorpcję jej skutków. Na przykład, możemy zaobserwować na podstawie badań statystycznych i historycznych (zjawisko jest tak ewidentne, że można je stwierdzić nawet na podstawie tej skromnej informacji, którą dysponujemy) wznoszenie się takiej długiej fali pod koniec lat osiemdziesiątych XVIII wieku, jej kulminację około roku 1800, spadek i później rodzaj ożywienia zakończonego z początkiem lat czterdziestych wieku XIX. To właśnie była “rewolucja przemysłowa”, tak droga sercu każdego autora podręczników. W ślad za nią szła jednak następna rewolucja, wywołując kolejną długą falę, której faza wznosząca przypada na lata czterdzieste, a kulminacja około 1857 r. i która wygasła do 1897 r.; po niej nastąpiła kolejna, która osiągnęła szczyt około 1911 r. i która właśnie teraz wygasa.”

“Kiedy patrzymy na te lawiny dóbr konsumpcyjnych, przekonujemy się znowu, że każda z nich składa się z artykułów masowej konsumpcji i zwiększa siłę nabywczą jednostki płac w stopniu większym niż jakiegokolwiek innego funduszu; innymi słowy – że proces kapitalistyczny, wcale nie przypadkowo, lecz mocą swego wewnętrznego mechanizmu, stale podnosi standard życiowy mas. Dokonuje się to przez wzloty i upadki, których dotkliwość jest proporcjonalna do szybkości postępu.”

“Bezrobocie – obojętne, czy trwałe, czy też tylko przejściowe, pogłębiające się czy nie – niewątpliwie jest i zawsze było klęską. W następnej części tej książki będziemy musieli wymienić możliwość jego likwidacji wśród argumentów, które ustrój socjalistyczny podaje na potwierdzenie swej wyższości. Mimo to jednak uważam, że prawdziwą tragedią nie jest bezrobocie jako takie, ale bezrobocie w połączeniu z niemożnością odpowiedniego wsparcia bezrobotnego bez podważania warunków dla przyszlego rozwoju gospodarczego. Oczywiście cierpienie i poniżenie – zniszczenie wartości ludzkich – które wiążemy z bezrobociem, chociaż nie marnotrawstwo zasobów twórczych, zostałoby w znacznej mierze wyeliminowane i bezrobocie praktycznie utraciłoby swą grozę, gdyby nie naruszało życia osobistego osób nim dotkniętych. Przedmiotem oskarżenia jest fakt, iż w przeszłości – powiedzmy mniej więcej do końca XIX wieku – system kapitalistyczny nie tylko nie chciał, ale i nie był w stanie tego zapewnić. Ze względu jednak na fakt, że pod warunkiem utrzymania dotychczasowych wyników przez następne półwiecze będzie go na to stać, oskarżenie to odejdzie w przeszłość zapełnioną już żałosnymi widmami pracy dzieci, 16-godzinnego dnia pracy i pięcioosobowych rodzin zamieszkujących jeden pokój, o których oczywiście wypada pamiętać, kiedy mówimy o minionych społecznych kosztach osiągnięć kapitalizmu, ale które niekoniecznie muszą być istotne dla bilansu przyszłych możliwości. Czasy, w których żyjemy, są jakby zawieszone pomiędzy ułomnościami wcześniejszych etapów kapitalistycznej ewolucji i możliwościami systemu w pełni dojrzałego. Przynajmniej w tym kraju większą część zadania można by nawet dziś wykonać bez stwarzania niepotrzebnych napięć. Wydaje się, że trudności polegają nie tyle na braku niezbędnej nadwyżki, która pozwoliłaby na wymazanie najciemniejszych barw obrazu. Trudności te sprowadzają się do dwóch kwestii. Po pierwsze, wielkość bezrobocia została zwiększona w latach trzydziestych wskutek antykapitalistycznej polityki, wykraczającej poza faktyczne potrzeby tamtego okresu. Po drugie, opinia publiczna, skoro tylko dostrzeże problem, natychmiast domaga się ekonomicznie nieracjonalnych metod finansowania pomocy oraz niedbałych i marnotrawnych metod administrowania tą sprawą.”

1942

“the problem that is usually being visualized is how capitalism administers existing structures, whereas the relevant problem is how it creates and destroys them.”
“… przedstawiany zwykle problem, sprowadza się do tego jak kapitalizm zarządza istniejącymi strukturami, podczas gdy tak naprawdę istotnym jest w jaki sposób kapitalizm tworzy te struktury, by je następnie zburzyć”

1942

“It is hardly necessary to point out that competition of the kind we now have in mind acts not only when in being but also when it is merely an ever-present threat. It disciplines before it attacks. The businessman feels himself to be in a competitive situation even if he is alone in his field or if, though not alone, he holds a position such that investigating government experts fails to see any effective competition between him and any other firms in the same or a neighboring field an in consequence conclude that his talk, under examination, about his competitive sorrovs is all make believe!”

1942

“Ekonomiści nareszcie wychodzą z fazy, w której nie dostrzegali niczego poza konkurencją cenową. … Skoro tylko do świątynie teorii dopuszczona została konkurencja jakości i środki popierania sprzedaży, cena jako zmienna zostaje wyrugowana ze swej uprzywilejowanej pozycji. Niemniej jednak wyłącznym przedmiotem uwagi jest nadal konkurencja w ramach sztywnego wzorca niezmiennych warunków, metod produkcji, a zwłaszcza ustalonych form organizacji przemysłowej. W rzeczywistości kapitalistycznej jednak w odróżnieniu od jej podręcznikowego obrazu nie ten rodzaj konkurencji się liczy, lecz konkurencja nowych towarów, nowej technologii, nowych źródeł podaży, nowych typów organizacji … – konkurencja, która dysponuje decydującą przewaga w zakresie kosztów i jakości i która uderza nie w marże zysku i w wielkość produkcji istniejących firm, lecz w same ich podstawy i samą ich egzystencję. Przewaga skuteczności takiej konkurencji nad inna odpowiada mniej więcej przeradze bombardowania nad wyłamaniem drzwi.”
“Economists are at long last emerging from the stage in which price competition was all they saw..In capitalist reality.it is not that kind of competition which counts but the competition from the new commodity, the new technology, the new source of supply, the new type of organization. competition which.strikes.existing firms.at their foundations and their very lives. This kind of competition is.much more effective than the other.and [is].the powerful lever that in the long run expands output.”

1942

“Nie ma właściwie potrzeby wskazywać, że konkurencja, którą mamy teraz na myśli, działa nie tylko wtedy, gdy faktycznie istnieje, ale nawet wówczas, gdy jest jedynie stałym elementem zagrożenia. Wywiera presję, jeszcze zanim uderzy. Przedsiębiorca czuje, ze funkcjonuje w warunkach konkurencyjnych nawet wtedy, gdy działa sam na swym polu albo gdy – choć takiej wyłączności nie ma – zajmuje taką pozycję, która dla badającego rzecz eksperta rządowego nie zakłada żadnej skutecznej konkurencji pomiędzy nim i innymi firmami na tym samym lub sąsiednim polu. …. Często, choć nie zawsze, na dłuższą metę wymuszać to będzie zachowanie bardzo podobne do modelu doskonałej konkurencji.”

“Z jednej strony, proces kapitalistyczny nieuchronnie godzi w ekonomiczne podstawy egzystencji drobnego producenta czy handlowca. … wielkie przedsiębiorstwo nie tylko unicestwia małe firmy, ale w również w pewnej mierze stwarza dla takich firm nowe możliwości rozwoju w produkcji, a zwłaszcza w handlu. …. Z drugiej strony, proces kapitalistyczny godzi również we własne ramy instytucjonalne … w polu objętym przez wielkie jednostki”

1942

“Czy kapitalizm może przetrwać? Nie. Nie sądzę, by mógł”

1942

“Czy socjalizm może funkcjonować? Oczywiście, że może. Co do tego nie powinno być żadnych wątpliwości, jeżeli założymy – po pierwsze – że osiągnięty zostanie wymagany etap rozwoju przemysłowego oraz – po drugie – że uda się pomyślnie rozwiązać problemy wynikające z przejścia do socjalizmu.”

1942

“Argumenty za wyższością projektu socjalistycznego”

tytuł podrozdziału w Kapitalizm, socjalizm, demokracja, 1942

“Nie ma rzeczy bardziej zdradzieckich niż rzeczy oczywiste.”

1942

“Przechodzenie od jednego porządku społecznego do drugiego jest procesem nieustannym, ale bardzo powolnym. Obserwatorowi studiującemu krótki “spokojny” okres może się łatwo wydawać, iż ramy społeczne nie ulegają w ogóle żadnym zmianom.”

1942

“Tak więc premier w warunkach demokracji może być przyrównany do jeźdźca, który jest tak pochłonięty próbami utrzymania się w siodle, iż nie jest w stanie planować toru, po którym poprowadzi wierzchowca, albo do generała tak pochłoniętego upewnianiem się, że armia będzie się stosować do jego rozkazów, że musi zostawić strategię samą sobie.”

1942

William Shakespare (1564-1616)

“What’s in a name? that which we call a rose,
By any other name would smell as sweet.”

(“Czym jest nazwa? To, co zowiem różą,
Pod inną nazwą równie by pachniało.”)

Romeo i Julia, 1595

Adam Smith (1723-1790)

“To co jest roztropnością w prywatnym życiu każdej rodziny, nie może być chyba szaleństwem w życiu wielkiego królestwa.”

Bogactwo narodów, 1954,t. 2, s. 47.

“Co się zaś tyczy rozrzutności, czynnikiem pobudzającym do wydawania jest żądza natychmiastowego użycia, która choć niekiedy gwałtowna i trudna do pohamowania, jest zazwyczaj chwilowa i przypadkowa. Czynnikiem natomiast, jaki pobudza do oszczędzania, jest pragnienie poprawy naszego bytu, które, choć na ogół spokojne i umiarkowane, budzi się w nas już w łonie matki i nie opuszcza nas aż do grobu. Na całej przestrzeni czasu, jaka oddziela te dwa momenty, nie ma chyba jednej chwili, w której człowiek nie odczuwałby żadnego pragnienia jakiejkolwiek zmiany lub poprawy.”

Bogactwo narodów, 1954, t. 2, s. 432.

Człowiek “prawie ciągle potrzebuje pomocy swych bliźnich i na próżno szukałby jej jedynie w ich życzliwości. Jest bardziej prawdopodobne, że nakłoni ich do pomocy, gdy potrafi przemówić do ich egoizmu i pokazać im, że jest dla nich samych korzystne, by zrobili to, czego od nich żąda. . Nie od przychylności rzeźnika, piwowara czy piekarza oczekujemy naszego obiadu, lecz od ich dbałości o własny interes. Zwracamy się nie do ich humanitarności, lecz do egoizmu i nie mówimy im o naszych własnych potrzebach, lecz o ich korzyściach.”

Bogactwo narodów, T. 1. s. 21

“To, co wytwarza ziemia, zawsze żywi niemal wszystkich mieszkańców, których może wyżywić. Bogaci wybierają z kopca jedynie wszystko to, co jest najcenniejsze i najprzyjemniejsze. Spożywają niewiele więcej niż człowiek biedny, i pomimo naturalnego samolubstwa i zachłanności, choć mają na względzie tylko własną wygodę, choć jedynym celem wysuwanym wobec kroci zatrudnianych do ciężkiej pracy ludzi jest zaspokojenie ich własnych czczych nienasyconych pragnień, dzielą z biedakami produkt ich wkładu do pomnażanych zbiorów. Niewidzialna ręka prowadzi ich do dokonania nieomal takiego samego podziału artykułów pierwszej potrzeby, który by następował, gdyby podzielić ziemię na jednakowe części między wszystkich jej mieszkańców i w ten sposób samorzutnie i bezwiednie przyczynia się do zwiększenia korzyści społeczeństwa i dostarcza środków do rozmnażania gatunków.”

Teoria uczuć moralnych, 1989, s. 272-3.

“gdy [indywidualny przedsiębiorca] kieruje wytwórczością tak, by jej produkt posiadał możliwie najwyższą wartość, myśli o swoim własnym zarobku, a jednak w tym, jak i w wielu innych przypadkach, jakaś niewidzialna ręka kieruje nim tak, aby zdążył do celu, którego wcale nie zamierzał osiągnąć. Społeczeństwo zaś, które wcale w tym nie bierze udziału, nie zawsze na tym źle wychodzi. Mając na celu swój własny interes, człowiek często popiera interesy społeczeństwa skuteczniej niż wtedy, gdy zamierza służyć im rzeczywiście. Nigdy nie zdarzyło mi się widzieć, aby wiele dobrego zdziałali ludzie, którzy udawali, iż handlują dla dobra społecznego”.

Bogactwo narodów, 1954, t. 2, s. 46.

“Bardzo mało jest wymagane by doprowadzić państwo do dobrobytu nawet z najniższego poziomu barbarzyństwa, mianowicie pokój, niskie podatki i tolerancyjne kierowanie sferą sprawiedliwości. Wszystkie formy rządów, które zbaczają z tej naturalnej ścieżki, lub które odwołują się do potrzeby zahamowania rozwoju społecznego na jakimś szczególnym etapie, są nienaturalne i po to by utrzymać się u władzy, zmuszone są odwoływać się do represji i tyranii.”

“Little else is requisite to carry a state to the highest degree of opulence from the lowest barbarism but peace, easy taxes, and a tolerable administration of justice: all the rest being brought about by the natural course of things.”

Adam Smith, wykład 1749.

13 Adam Smith Quotes on Government Greed and the Marvels of the Market

Thomas Sowell (1930- )

“If education provides anything, it should be an ability to think — that is, to weigh one idea against an opposing idea, and to use evidence and logic to try to determine what is true and what is false. That is precisely what our schools and colleges are failing to teach today.

“It is usually futile to try to talk facts and analysis to people who are enjoying a sense of moral superiority in their ignorance.”

“In every disaster throughout American history, there always seems to be a man from Harvard in the middle of it.”

It is worse than that. Too many teachers, from the elementary schools to the graduate schools, see their role as indoctrinating students with what these teachers regard as the right beliefs and opinions. Usually that means the left’s beliefs and opinions.”

Trickle-Down Ignorance (2005)

Herbert Spencer (1820-1903)

“Weź jakąś gazetę i najprawdopodobniej znajdziesz artykuł redakcyjny demaskujący korupcję, zaniedbania czy złe zarządzanie jakąś dziedziną państwa. Rzuć okiem na następną kolumnę i – co jest bardzo prawdopodobne – przeczytasz kolejną propozycję rozszerzenia nadzoru państwa. (…) Podczas gdy każdy dzień wzbogaca w ten sposób kronikę niepowodzeń, to jednocześnie również codziennie powtarza się przekonanie, że wystarczy jedynie odpowiedni akt prawny oraz sztab urzędników, aby osiągnąć pożądany efekt. Nigdzie lepiej nie ujawnia się odwieczna naiwność ludzkości”

za: A.J Nock, Państwo – nasz wróg, s. 48

William Graham Sumner (1840-1910)

“Jeśli tylko A zauważy coś, co wydaje mu się złe a od czego cierpi X, rozmawia o tej sprawie z B. Po tej rozmowie A i B proponują wprowadzenie prawa, które usunie zło i pomoże X. Prawo to zawsze określa, co dla X powinien zrobić C, a w lepszym przypadku, co dla X powinni zrobić A, B i C. Jeśli chodzi o A i B, którzy ustanawiają prawo odnoszące się do X w dobrej dla niego intencji, to warto powiedzieć jedynie to, że byłoby lepiej gdyby pomogli mu bez ustanawiania jakiegokolwiek prawa. Ale chciałbym przyjrzeć się C, chciałbym pokazać jakiego rodzaju jest on człowiekiem. Nazywam go Zapomnianym Człowiekiem. Prawdopodobnie termin ten nie jest najodpowiedniejszym. O człowieku tym nigdy się nie myśli. Jest ofiarą reformatora, intelektualisty społecznego i filantropa. Nim przejdę dalej mam nadzieję wykazać ci, że zasługuje on na twoją uwagę zarówno ze względu na jego osobiste właściwości, jak i na liczne ciężary, jakie się na niego nakłada.”

“Jest oczywistym, że to Zapomniany Mężczyzna i Zapomniana Kobieta są istotą życia i podstawą społeczeństwa. To oni powinni być zawsze pierwsi i zawsze pamiętani. Są oni zawsze zapomniani przez romantyków, filantropów, reformatorów, entuzjastów, teoretyków socjologii, teoretyków ekonomii politycznej i nauk politycznych. Jeśli badacz którejkolwiek z tych nauk zrozumie sytuację Zapomnianego Człowieka i doceni jego prawdziwą wartość, to zawsze staje się on zagorzałym adwokatem ścisłego, naukowego myślenia o wszelkich społecznych problemach i zimnym, twardym sceptykiem odnośnie wszelkich sztucznych sposobów kształtowania rozwoju społecznego.”

Zapomniany Człowiek (The Forgotten Man)1883.

Tacyt (Publius Cornelius Tacitus, ok. 55- ok. 120)

“Perditissima respublica plurimae leges.”

(“Przy największym państwa nierządzie najliczniejsze były prawa.”)

Roczniki, III, 27

“Omnium consensu capax imerii nisi imperasset.”

(“Według wszystkich zdolny do rządzenia – dopóki nie zaczął rządzić”)

Dzieje, I, 49

A.J. P. Taylor (1906-1990)

“Do sierpnia 1914 roku rozsądny, przestrzegający prawa Anglik mógł przejść przez życie i prawie nie zauważyć istnienia państwa poza urzędem pocztowym i policjantem. Mógł żyć, gdzie chciał. Nie miał urzędowego numeru czy karty identyfikacyjnej. Mógł podróżować za granicę albo opuścić swój kraj na zawsze bez paszportu czy jakiegokolwiek urzędowego zezwolenia. Mógł wymienić pieniądze na każdą obcą walutę bez ograniczeń i limitów. Mógł nabywać dobra z każdego kraju na świecie na takich samych warunkach, na jakich kupował je w domu. Skoro o tym mowa – cudzoziemiec mógł spędzić życie w tym kraju bez zezwolenia i bez informowania o tym policji. Odmiennie niż w krajach europejskich na kontynencie, państwo nie wymagało od swoich obywateli służby wojskowej. Obywatel angielski mógł – jeśli chciał – zaciągnąć się do regularnej armii, marynarki lub rezerwy. Mógł także zignorować, jeśli tego chciał, wymagania obrony narodowej. Poważni posiadacze byli od czasu do czasu powoływani jako sędziowie przysięgli. Poza tym pomocą państwu służyli tylko ci, którzy chcieli […]. Pozostawiało ono dorosłych obywateli samym sobie.”

English History 1914-1945, 1965, p. 40.

Nikola Tesla (1856-1943)

“I don’t care that they stole my idea.
I care that they don’t have any of their own.”

Margaret Thatcher (1925-2013)

“There is no such thing as society: there are individual men and women, and there are families.”

“To me, consensus seems to be the process of abandoning all beliefs, principles, values and policies. So it is something in which no one believes and to which no one objects.”

“Pennies do not come from heaven. They have to be earned here on earth.’

“No one would remember the Good Samaritan if he’d only had good intentions – he had money, too.”

Margaret Thatcher on Socialism: 20 of Her Best Quotes

Rene Thom (1923-2002)

“Nauka zalążkowa nie wie, dokąd zmierza. Jeśli w nauce wiadomo, dokąd się idzie, nigdy nie zajdzie się daleko”

Parabole i katastrofy, 1991 (1980)

Henry David Thoreau (1817-1862)

“Całym sercem przyjmuje motto – “Taki rząd jest najlepszy, który najmniej rządzi” i chciałbym je widzieć wcielanym w życie szybciej i bardziej systematycznie. Zrealizowane prowadzi ono ostatecznie do tego, w co także wierzę -“Taki rząd jest najlepszy, który wcale nie rządzi”; i kiedy ludzie do tego dorosną, taki właśnie rząd będą posiadać. Rząd w najlepszym przypadku jest jedynie środkiem działania, lecz większość rządów jest zwykle, a wszystkie rządy są czasami złymi środkami. […] Stała armia jest tylko ramieniem stałego rządu. Sam rząd będący jedynie wybranym przez naród narzędziem do wykonywania jego woli może być tak samo przedmiotem nadużyć i deprawacji, zanim naród zacznie przezeń działać. Przykładem tego jest obecna wojna meksykańska, dzieło względnie niewielu jednostek używających stałego rządu jako swego narzędzia; na początku naród nie zgodziłby się bowiem na takie posunięcie.”

Obywatelskie nieposłuszeństwo, 1845

“Autorytet rządu nawet takiego, któremu skłonny jestem się podporządkować – ponieważ z radością posłuszny będę tym, którzy wiedzą i potrafią działać lepiej niż ja, a w wielu względach nawet tym, którzy ani nie wiedzą ani nie potrafią działać tak dobrze – jest jeszcze nieczysty; aby był dokładnie uzasadniony, musi mieć sankcję i zgodę rządzonych Nie może mieć on żadnego czystego prawa nad moją własnością z wyjątkiem tego, które mu przyznam. Postęp od absolutnej do ograniczonej monarchii, od ograniczonej monarchii do demokracji jest postępem w kierunki prawdziwego szacunku dla jednostki. […] Nie będzie nigdy prawdziwego i oświeconego Państwa, dopóki Państwo nie zacznie uznawać jednostki za wyższą i niezależną moc, od której pochodzi cała jego własna moc i autorytet i dopóki nie zacznie jej odpowiednio do tego traktować.”

Obywatelskie nieposłuszeństwo, 1845

“Yet this government never of itself furthered any enterprise, but by the alacrity with which it got out of its way.”

“Not that the story need be long, but it will take a long while to make it short.”

Alexis de Tocqueville (1805-1859)

“Nikt nie może być pewny życia, majątku i czci, kiedy obraduje parlament”

“Demokracja kończy się wtedy, kiedy rząd zauważy, że może przekupić ludzi za ich własne pieniądze.”

“Jeśli wielu konserwatystów broniło rządu tylko dla zachowania różnych gratyfikacji i stanowisk, to muszę powiedzieć, że wielu opozycjonistów zdawało się go atakować wyłącznie po to, by się ich dochrapać. Faktem jest bowiem, faktem godnym pożałowania, że upodobanie do funkcji publicznych i pragnienie do życia z podatków nie są u nas choroba właściwą jakiejś partii, jest to wielka i stała ułomność całego narodu, jest to łączny produkt demokratycznej konstytucji naszego społeczeństwa obywatelskiego i nadmiernej centralizacji naszego aparatu władzy, jest to ukryta choroba, która trawiła wszystkie dawne rządy i która tak samo trawić będzie wszystkie nowe”.

Wspomnienia, 1850

“… najpewniejszą metoda, jaką u nas może stosować rząd aby się utrzymać, jest dobrze rządzić i nade wszystko rządzić w interesie wszystkich. Choć przyznać muszę, że nawet gdy obierze on tę drogę, nie jest całkiem oczywiste, czy przetrwa długo.”

Wspomnienia, 1850

Mark Twain (1835-1910)

“Ilekroć znajdziesz się po stronie większości
zastanów się przez chwilę.”

“It’s not what you don’t know that kills you, it’s what you know for sure that ain’t true”

“History never repeats itself, but the Kaleidoscopic combinations of the pictured present often seem to be constructed out of the broken fragments of antique legends.”

‘Historia sie nie powtarza, historia sie rymuje’ – przypisywane Twainowi, ale czy to prawda?

Paul Volcker (1927- )

“Naprawdę niezwykłą siłą banku centralnego jest to, że może tworzyć pieniądz, a w końcu potęga tworzenia to również potęga niszczenia.”

Thomas John Watson Sr. (1874-1956) – szef IBM

„Chcesz osiągnąć sukces? Popełniaj błędy dwa razy częściej”

Max Weber (1864-1920)

“Żądza posiadania”, “dążenie do zysku”, do pieniężnego, możliwie najwyższego zysku, nie mają same w sobie nic wspólnego z kapitalizmem. Dążenie takie istniało i istnieje wśród kelnerów, lekarzy, woźniców, artystów, kokot, przekupnych urzędników, żołnierzy, rozbójników, krzyżowców, bywalców jaskiń hazardu, żebraków – można powiedzieć wśród “all sorts of conditions of man”; we wszystkich epokach i krajach świata, gdzie istniała obiektywna możliwość. Porzucenie raz na zawsze tego naiwnego wyobrażenia należy do kindersztuby historii kultury. Nawet najbardziej niepohamowana żądza posiadania nie jest w najmniejszym stopniu równoznaczna z kapitalizmem, a tym bardziej z jego “duchem”. Kapitalizm można wręcz identyfikować z ograniczeniem, a przynajmniej z racjonalnym temperowaniem tego irracjonalnego popędu. Kapitalizm jest za dążeniem do zysku w ciągłym, racjonalnym kapitalistycznym działaniu: do ciągle odnawianego zysku, do rentowności.

Etyka protestancka a duch kapitalizmu, ALETHEIA, 2010, s. 8.

Voltaire (1694-1778)

“Nie zgadzam się z tym co mówisz, ale oddam życie, abyś miał prawo to powiedzieć.”

“Gdyby Boga nie było, należałoby Go wymyślić.”

“Tolerancyjny powinien być każdy władca, który wyznaje jakąś religię, który zna prawa sumienia. […] jest rzeczą niesprawiedliwą i barbarzyńską stawiać człowieka między groźbą skazania na męczarnie, a postępkami, które uważa za zbrodnicze.”

Daniel Yankelowich

„Krok pierwszy to zmierzyć i policzyć to, co może być łatwo zmierzone i policzone. I to jest całkiem okej. Krok drugi to pominąć to, czego nie da się zmierzyć i policzyć albo przypisać temu czemuś jakąś arbitralną wartość liczbową. To jest posunięcie sztuczne, które wprowadza nas w błąd. Krok trzeci to przyjąć, że to, co nie da się zmierzyć i policzyć, tak naprawdę nie jest zbyt ważne. To jest ślepota. Krok czwarty to stwierdzić, że to, czego się nie da zmierzyć i policzyć, właściwie nie istnieje. To samobójstwo.”

21 Nonconformity Quotes to Help You Resist the Crowd