Cele
Poznanie mechanizmów rozwoju gospodarczego i procesów decyzyjnych dokonywanych przez producentów i konsumentów. Zapoznanie słuchaczy z problemami analizy mechanizmów gospodarki rynkowej ze szczególnym uwzględnieniem roli innowacji (technicznych i organizacyjnych) w procesie gospodarczym. Prezentowany materiał umożliwi słuchaczom lepsze zrozumienie mechanizmów ewolucyjnych rozwoju przemysłu, mechanizmów rynkowych w gospodarce kapitalistycznej, roli procesu badawczo-rozwojowego i roli innowacji w rozwoju gospodarczym.
Program
Elementarne pojęcia i przedmiot ekonomii; ‘ekonomia w jednej lekcji’. Narzędzia analizy ekonomicznej (dane, wskaźniki, wielkości nominalne i realne, modele, symulacja komputerowa, analiza statyczna i dynamiczna). Podstawowe kategorie gospodarki kapitalistycznej (dobro i usługa, rynek, pieniądz, cena, popyt, podaż, itp.). Gospodarstwa domowe i teoria wyboru konsumenta. Przedsiębiorstwa (rodzaje, organizacja, cele funkcjonowania, proces decyzyjny, działalność innowacyjna, koszty i ich rodzaje, ekonomia skali). Neoklasyczna teoria firmy (podstawowe założenia (reprezentatywna firma, maksymalizacja zysku, itp.), rozdzielenie własności i zarządzania firmą). Alternatywne modele firmy (krytyka podejścia neoklasycznego; informacja niepewna, rola wiedzy niewerbalizowalnej, ograniczona racjonalność; porównanie neoklasycznego i ewolucyjnego modelu firmy). Podstawowe struktury rynku i ich analiza (konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, duopol, monopol, monopson). Czynniki produkcji (praca, kapitał, wiedza) i ich analiza. Niepewność i ryzyko jako immanentna cecha działalności gospodarczej. Przedsiębiorca, przedsiębiorczość i analiza procesu gospodarczego z punktu widzenia Szkoły Austriackiej. Podsumowania – ekonomia na jednej stronie.
Tematyka wykładów z mikroekonomii obejmuje w ok. 60-70% wiadomości przedstawione w książkach zalecanych jako ‘literatura podstawowa’, pozostałe 30-40% to wiadomości, które można znaleźć w publikacjach uznanych jako ‘literatura uzupełniająca’ lub w artykułach w czasopismach naukowych.
Tematyka wykładów
- Elementarne pojęcia i przedmiot ekonomii; ‘ekonomia w jednej lekcji’. Różnorodność i rozwój. Mikro- i makroekonomia. Ekonomia pozytywna i normatywna (Czarny, Rapacki (2002), Rozdział 1, ‘Co to jest ekonomia’, lub Begg et al, Mikroekonomia (2007) Rozdział 1, ‘Wprowadzenie do gospodarki i ekonomii’; Kwaśnicki (2001), Rozdział 1, ‘Co to jest ekonomia’).
- Narzędzia analizy ekonomicznej (dane, wskaźniki, wielkości nominalne i realne, modele, symulacja komputerowa, analiza statyczna i dynamiczna) (Czarny, Rapacki (2002), Rozdział 2, ‘Narzędzia ekonomisty’, lub Begg et al, Mikroekonomia (1997) Rozdział 2, ‘Narzędzia analizy ekonomicznej’).
- Co to jest kapitalizm? Podstawowe kategorie gospodarki kapitalistycznej (dobro i usługa, rynek, pieniądz, cena, popyt, podaż, konkurencja, itp.). Krzywa możliwości produkcyjnych; prawo malejących przychodów; koszt alternatywny; ‘krańcowość’ (rewolucja marginalistyczna końca XIX wieku) (Czarny, Rapacki (2002), Rozdział 3, ‘Rynek’, lub Begg et al, Mikroekonomia (1997) Rozdział 3, ‘Popyt, podaż i rynek’, Kwaśnicki (2001), Rozdział 2, ‘Wolny rynek’).
- Analiza popytu i podaży (pojęcie funkcji popytu i podaży, czynniki wpływające na popyt i podaż, elastyczność popytu (cenowa, dochodowa, mieszana), popyt elastyczny i nieelastyczny, przykłady funkcji o zmiennej i stałej elastyczności cenowej popytu). Modele pajęczynowe i modele symulacyjne (rola zapasów w procesie decyzyjnym i w procesie dochodzenia do zrównoważenia popytu i podaży); (Czarny, Rapacki (2002), Rozdział 3, ‘Rynek’, lub Begg et al, Mikroekonomia (1997) Rozdział 3, ‘Popyt, podaż i rynek’).
- Równowaga rynkowa i proste modele dynamiczne dochodzenia do równowagi. Krótki i długi okres w analizie ekonomicznej. Cena maksymalna i płaca minimalna a równowaga rynkowa (Czarny, Rapacki (2002), Rozdział 3, ‘Rynek’, lub Begg et al, Mikroekonomia (1997) Rozdział 3, ‘Popyt, podaż i rynek’).
- Dobra komplementarne i substytucyjne; dobra niższego i wyższego rzędu. Elastyczność popytu, zmiana ceny a wydatki (Czarny, Rapacki (2002), Rozdział 3, ‘Rynek’, lub Begg et al, Mikroekonomia (1997) Rozdział 5, ‘Reakcje popytu na zmiany cen i dochodu”).
- Gospodarstwa domowe i teoria wyboru konsumenta I (ograniczenia budżetowe, linia budżetowa, preferencje (gusty) konsumenta, użyteczność i krzywe obojętności, użyteczność krańcowa, krańcowa stopa substytucji); (Czarny, Rapacki (2002), Rozdział 4, ‘Konsument’, lub Begg et al, Mikroekonomia (1997) Rozdział 6, ‘Teoria wyboru konsumenta’; Varian 1995), Rozdział 2 ‘Ograniczenia budżetowe’, Rozdział 3 ‘Preferencje’).
- Teoria wyboru konsumenta II (optymalny wybór konsumenta, ścieżka wzrostu dochodu, wpływ zmiany cen na decyzje konsumenta, efekt substytucyjny i dochodowy, dobra zwykłe i dobra Giffena); (Czarny, Rapacki (2002), Rozdział 4, ‘Konsument’, lub Begg et al, Mikroekonomia (1997) Rozdział 6, ‘Teoria wyboru konsumenta’).
- Przedsiębiorstwa (rodzaje, organizacja, cele funkcjonowania, proces decyzyjny, działalność innowacyjna, koszty i ich rodzaje, ekonomia skali). Podstawowe definicje (utarg (przychód), koszty (stałe, zmienne), zysk, zysk normalny i nadzwyczajny, amortyzacja, zapasy, kredyty, aktywa, pasywa, bilans, przepływ pieniądza. itp.); (Czarny, Rapacki (2002), Rozdział 5, ‘Producent’, lub Begg et al, Mikroekonomia (1997) Rozdział 7, ‘Zachowanie i organizacja przedsiębiorstwa’);
- Przedsiębiorstwo, teoria podaży – nakłady (czynniki produkcji), krzywe kosztów (całkowitych, przeciętnych, krańcowych, długookresowych i krótkookresowych). Koszt krańcowy i utarg krańcowy a maksymalizacja zysku. Minimalizacja kosztów. Ekonomia skali i MES. Koszty przeciętne a koszty krańcowe. Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa w krótkim i długim okresie. Renta ekonomiczna (Czarny, Rapacki (2002), Rozdział 5, ‘Producent’, lub Begg et al, Mikroekonomia (1997) Rozdział 8, ‘Rozwinięcie teorii podaży: koszty i produkcja’).
- Neoklasyczna teoria firmy (podstawowe założenia (reprezentatywna firma, maksymalizacja zysku, itp.), rozdzielenie własności i zarządzania firmą); (Kwaśnicki (1994/1996), Rozdział 4, ‘Neoclassical and evolutionary perspectives in economics’).
- Podstawowe struktury rynku i ich charakterystyka (konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, duopol, monopol, monopson). Monopol rynkowy (naturalny) i monopol państwowy. Miary koncentracji rynku, typowe rozkłady wielkości firm (rozkład równomierny, rozkłady ukośny); (Czarny, Rapacki (2002), Rozdział 6(7), ‘Formy Rynku’, lub Begg et al, Mikroekonomia (1997) Rozdział 8, ‘Rozwinięcie teorii podaży: koszty i produkcja’).
- Konkurencja doskonała – decyzja przedsiębiorstwa w gałęzi wolnokonkurencyjnej (Czarny, Rapacki (2002), Rozdział 6(7), ‘Formy Rynku’, lub Begg et al, Mikroekonomia (1997) Rozdział 9, ‘Konkurencja doskonała i pełny monopol: skarajne przypadki struktury rynku’).
- Monopol – analiza decyzyjna przedsiębiorstwa monopolistycznego. Monopol a konkurencja (Czarny, Rapacki (2002), Rozdział 6(7), ‘Formy Rynku’, lub Begg et al, Mikroekonomia (1997) Rozdział 9, ‘Konkurencja doskonała i pełny monopol: skarajne przypadki struktury rynku’).
- Konkurencja monopolistyczna – rys historyczny i analiza sytuacji decyzyjnej przedsiębiorstwa. Konkurencja niedoskonała. Rynki sporne Baumola (Czarny, Rapacki (2002), Rozdział 6(7), ‘Formy Rynku’, lub Begg et al, Mikroekonomia(1997) Rozdział 10, ‘Struktury rynku i konkurencja niedoskonała’).
- Oligopol – analiza sytuacji decyzyjnej przedsiębiorstwa oligopolistycznego, równowagi Cournota i Stackelbergera, przywództwo cenowe i ilościowe, zmowa. Wykorzystanie teorii gier do analizy rynku oligopolistycznego (Czarny, Rapacki (2002), Rozdział 6(7), ‘Formy Rynku’, lub Begg et al, Mikroekonomia (1997) Rozdział 10, ‘Struktury rynku i konkurencja niedoskonała’; Varian (1996), Rozdział 25, ‘ Oligopol’, Rozdział 26, ‘Teoria gier’).
- Alternatywne modele firmy (krytyka podejścia neoklasycznego; informacja niepewna, rola wiedzy niewerbalizowalnej, ograniczona racjonalność; porównanie neoklasycznego i ewolucyjnego modelu firmy). Ekonomia ewolucyjna – podstawowe pojęcia. Możliwości analizy procesów gospodarczych przy wykorzystaniu analogii biologicznych (Kwaśnicki (1994/1996), Rozdział 4, ‘Neoclassical and evolutionary perspectives in economics’).
Literatura podstawowa:
- Begg D., Vernasca G., Fischer S., Dornbusch R., 2014, wyd. 5 zmienione, Mikroekonomia oraz Makroekonomia, PWE, Warszawa.
- Czarny Bogusław, (2011), Podstawy Ekonomii, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne; strona internetowa podręcznika: www.podstawyekonomii.pl
- Skousen Mark, 2015, Logika ekonomii, Warszawa: Fijorr Publishing.
- Hall R. E., Taylor J. B. (2000), Makroekonomia. Teoria, funkcjonowanie i polityka, Warszawa: PWN.
- Mankiw N. Gregory, Mark P. Taylor (2009), Mikroekonomia, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
- Mankiw N. Gregory, Mark P. Taylor (2009), Makroekonomia, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
‚Czy podręczniki ekonomii muszą być tak bardzo podobne do siebie?: („Logika ekonomii” Marka Skousena)’, Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne, – [T.] 17 (2015), s. [219]-230. (wer. robocza tutaj)
dawne wydanie:
Czarny Bogusław, Ryszard Rapacki (2002), Podstawy Ekonomii, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Dlaczego nie Samuelson? Proszę poczytać:
- ‘Oceniając Samuelsona‘
- ’The Perseverance of Paul Samuelson‘. (publ. w JEP)
- ‘Samuelson’s Economics: the Continuing Legacy‘,
- ‘Ekonomia’ Samuelsona: pożyteczna historia myśli ekonomicznej
- ‘Credo of the lucky textbook author’
Paul Samuelson, Laureat Nagrody im. Alfreda Nobla z Ekonomii w 1970 r., i laureat tejże nagrody William D. Nordhaus w 2018 r., iście profetycznie twierdzili w wydanym w 1989 roku podręczniku ‘ Economics’:
“the Soviet economy is proof that, contrary to what many skeptics had earlier believed, a socialist command economy can function and even thrive.” (!)
Patrz też: Paul Samuelson’s repeated predictions of the Soviet Union economy catching up with the US
Literatura uzupełniająca:
- Balicki Władysław (1998), Makroekonomia, Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej.
- Faustino Ballve (2017), Elementarz ekonomii Zwięzłe omówienie podstawowych reguł i doktryn, Tłum.: Krzysztof Zuber,Fijorr Publishing
- Bartkowiak Ryszard (2008), Historia myśli ekonomicznej, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
- Beksiak Janusz (2000), Ekonomia, Warszawa: PWN.
- Berlin Isaiah (1994), Cztery eseje o wolności, Warszawa: PWN
- Boaz David (2005), Libertarianizm, Poznań: Zysk i s-ka.
- Callahan Gene (2004), Ekonomia dla normalnych ludzi, wprowadzenie do Szkoły Austriackiej, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
- Chodorov Frank (2005), O szkodliwości podatku dochodowego, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
- Cukiernik Tomasz (2004), Prawicowa koncepcja państwa, Wrocław: Wydawnictwo Wektory.
- de Soto Hermando (2002), Tajemnice kapitału. Dlaczego kapitalizm triumfuje na Zachodzie a zawodzi gdzie indziej, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
- Ekonomia po polsku, Warszawa: CeDeWu.
- Fałsz politycznych frazesów, czyli pospolite złudzenie w gospodarce i polityce, (2009), Lublin, Warszawa: Instytut Liberalno-Demokratyczny, Wydawnictwo Prohibita.
- Freeman Chris, Luc Soete (1997), The Economics of Industrial Innovation, London: Pinter.
- Friedman Milron i Rose (1996), Wolny wybór, Sosnowiec: Panda.
- Friedman Milton (1994), Intrygujący pieniądz: z historii systemów monetarnych, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
- Hayek Friederich von (1998), Indywidualizm i porządek ekonomiczny, Kraków: Znak
- Hayek Friederich von (2002), Nadużycie rozumu, Warszawa: Volumen.
- Hayek Friederich von (2003), Droga do zniewolenia, Kraków: Arkana
- Hayek Friederich von (2004), Zgubna pycha rozumu. O błędach socjalizmu, Kraków: Arcana.
- Hayek Friederich von (2006), Konstytucja wolności, Warszawa: PWN.
- Hazlitt Henry (2013), Ekonomia w jednej lekcji, Warszawa: Instytut Ludwiga von Misesa
- Hazlitt Henry (2007), Inflacja, wróg publiczny nr 1, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
- Hoppe Hans-Hermann (2006), Demokracja, bóg, który zawiódł, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
- Hultberg Neslon, Hans H. Hoppe, Murray N. Rothbard, Jospeh T. Salerno (2004), Jak zrujnować gospodarkę, czyli Keynes wiecznie żywy, Warszawa: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
- Jakub Wozinski, Historia pisana pieniądzem, Warszawa: Prohibita, 2012
- Kaczmarek Tadeusz T, Pysz Piotr (2004), Ludwig Erhard i społeczna gospodarka rynkowa, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
- Korwin-Mikke (2004), Podatki czyli rzecz o grabieży, Rzeszów: Wydawnictwo Dextra.
- Kowalik Tadeusz (2005), Systemy gospodarcze. Efekty i defekty reform i zmian ustrojowych, Warszawa: Fundacja Innowacja.
- Kwaśnicki Witold (1994/1996), Knowledge, Innovation, and Economy. An Evolutionary Exploration, Edward Elgar Publishing Ltd.
- Kwaśnicki Witold (2000), Historia myśli liberalnej. Wolność, własność, odpowiedzialność, Warszawa: PWE.
- Kwaśnicki Witold (2001), Zasady ekonomii rynkowej, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
- Laar Mart (2006), Estoński cud, Warszawa: Arvill
- Locke John (1992), Dwa traktaty o rządzie, Warszawa: PWN
- Milewski Roman (red. naukowy) (1999), Elementarne zagadnienia ekonomii, Warszawa PWN
- Mises Ludvig von (1991), Mentalność antykapitalistyczna, Warszawa: Wydawnictwo Niepodległość.
- Mises Ludvig von (1998), Biurokracja, Lublin: Instytut Liberalno-Konserwatywny.
- Mises Ludvig von (2005), Planowany chaos, Lublin, Warszawa: Instytut Liberalno-Konserwatywny, Fijorr Publishing (www.fijor.com)
- Mises Ludvig von (2006), Ekonomia i polityka, Warszawa: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
- Mises Ludwig von, (2007), Ludzkie działanie: traktat o ekonomii, Warszawa: Instytut Ludwika von Misesa,, tłumaczenie: Witold Falkowski
- Mises Ludwig von (2013), Teoria pieniądza i kredytu, Fijorr Publishing
- Mises Ludwig von, ‘Równania w ekonomii matematycznej i problem ekonomicznej kalkulacji w państwie socjalistycznym’, Instytut Misesa
- Moralność kapitalizmu, zbiór esejów The Freeman (1998), Lublin: Instytut Liberalno-Konserwatywny.
- Morawski Wojciech (2003), Kronika kryzysów gospodarczych, Warszawa: Wydawnictwo TRIO.
- Nock Albert J. (1995), Państwo – nasz wróg, Lublin: Instytut Liberalno-Konserwatywny.
- Pluciński Eugeniusz Maciej (1999), Makroekonomia gospodarki otwartej, Warszawa: Elipsa.
- Rabuszka Alvin (1996), Od Adama Smitha do bogactwa Ameryki, Warszawa: Centrum Adama Smitha.
- Romer D (1999), Makroekonomia dla zaawansowanych, Warszawa: PWN.
- Rothbard Murray N. (2004), O nową wolność. Manifest libertariański, Warszawa: Fundacja Odpowiedzialność Obywatelska.
- Rothbard Murray N. (2004), Złoto, banki, ludzie – krótka historia pieniądza. Co rząd zrobił z naszym pieniądzem? Jak odzyskać stracone pieniądze?, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
- Rothbard Murray N. (2007), Ekonomia wolnego rynku (tomy 1 do 4), Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
- Rothbard Murray N. (2007), Tajniki bankowości, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
- Samecki Wiesław (2005), Wprowadzenie do ekonomiki, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
- Skousen Mark (2012), Narodziny współczesnej ekonomii. Żywoty i idee wielkich myślicieli, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
- Skousen Mark (2012), Struktura produkcji. Giełda, Kapitał, Konsumpcja, Fijorr Publishing
- Skousen Mark (2013), Austriacka Szkoła Ekonomii dla inwestorów, Fijorr Publishing
- de Soto Jesus Huerta (2009), Pieniądz, kredyt i cykle koniunkturalne, Warszawa: Instytut Ludwika von Misesa
- de Soto Jesus Huerta (2012), Szkoła austriacka – Ład rynkowy, wolna wymiana i przedsiębiorczość, Fijorr Publishing
- Sowell Thomas (2017), Ekonomia dla każdego, czyli to, co szanujący się obywatel, wyborca i podatnik wiedzieć powinien, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
- Sowell Thomas (2004), Ekonomia stosowana, czyli co robić, żeby nie psuć gospodarki, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
- Sowell Thomas (2008), Fakty i mity w ekonomii, Warszawa: Fijorr Publishing.
- Stankiewicz Wacław (2007), Historia myśli ekonomicznej, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne
- Szacki Jerzy (1994), Liberalizm po komunizmie, Warszawa: Warszawa, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
- Tannehill Linda i Morris (2004), Rynek i wolność, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
- Thoreau Henry David (2006), Obywatelskie nieposłuszeństwo, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
- Thurow Lester, Robert L. Heilbroner (2006), Ekonomia od podstaw. Wszystko, co powinieneś wiedzieć o gospodarce, Gliwice: Helion.
- Tocqueville Alexis de (2005), O demokracji w Ameryce, Warszawa: Fundacja Aletheia.
- Varian H. R. (1996), Mikroekonomia, PWN, Warszawa.
- Weaver Henry Grady (2001), O głównej przyczynie rozwoju ludzkości, Warszawa: Fijorr Publlishing.
- Winiecki Jan (2001), Polemiki w drodze (do kapitalizmu), C.H. Beck
- Winiecki Jan (2012), Transformacja postkomunistyczna. Studium przypadku zmian instytucjonalnych, Warszawa: C.H. Beck.
- Wójtowicz Grzegorz, Anna Wójtowicz (2003), Historia monetarna Polski, Warszawa: Twigger.
Artykuły z czasopism naukowych polecane do przeczytania w trakcie wykładów i konwersatorium.
Zagadnienia egzaminacyjne
- Elementarne pojęcia i przedmiot ekonomii (różne definicje ekonomii, ekonomia polityczna, ekonomia jako profesja, czy ekonomia jest nauką? Hayek o ekonomii, ‘ekonomia w jednej lekcji’), ekonomia pozytywna i normatywna. Mikro- i makroekonomia.
- Różnorodność a rozwój. Zróżnicowanie dobrobytu w skali międzynarodowej i w skali kraju; krzywa Lorenza i współczynnik Giniego.
- Narzędzia analizy ekonomicznej (dane (szeregi czasowe, dane przekrojowe), wskaźniki, wielkości nominalne i realne, modele, symulacja komputerowa, analiza statyczna i dynamiczna). Model a rzeczywistość (sposoby oceny ‘dobroci’ modelu). Opinia Marshall’a nt. wykorzystania podejścia matematycznego w ekonomii. Różne rodzaje trendów. Krzywa logistyczna, sigmoidalna. Wskaźnik cen detalicznych – sposób liczenia.
- Gospodarka naturalna i towarowa (wymiana barterowa i wymiana pieniężna). Społeczny podział pracy. Kapitalizm. Schumpeter o kapitaliźmie. Dobro gospodarcze. Zasób rzadki. Cena a koszty, czynniki wpływające na ustalenie się ceny wg Pierre de Jean Olivi. Trzy funkcje ceny (wg Friedmana).
- Krzywa możliwości produkcyjnych – konstrukcja, warunek wypukłości krzywej możliwości produkcyjnych. Prawo malejących przychodów. Koszt alternatywny.
- Rynek – definicja, cechy rynku. Zasada 20/80 (zasada Pareto) a skuteczność działań rynkowych. Koncepcja ‘Niewidzialnej ręka’ u Adama Smitha. Systemy gospodarcze (od gospodarki nakazowej do rynkowej). Rewolucja marginalistyczna (marginalna) – twórcy, prawo Gossena i ‘drugie prawo Gossena. Warunek maksymalizacji wg Jevonsa (użyteczność pracy vs. przykrość pracy).
- Popyt i podaż – dobra ‘dyskretne’ i ‘ciągłe’, krzywa popytu rynkowego a krzywe popytu indywidualnego. Czy liniowe krzywe popytu indywidualnego mogą ‘wygenerować’ nieliniową krzywą popytu rynkowego? Cena równowagi rynkowej. Zasada ceteris paribus. Czynniki kształtujące funkcje popytu. Efektywność w sensie Pareto.
- Elastyczność cenowa popytu – definicja, zmiana elastyczności dla liniowej funkcji popytu, funkcja popytu o stałej elastyczności cenowej, elastyczność cenowa dla różnego rodzaju dóbr, dobra elastyczne i nieelastyczne, typowy rozkład częstotliwości dóbr o różnej elastyczności. Wpływ elastyczności cenowej na zmianę położenia stanu równowagi. Krótki i długi okres – definicje i różnica w wartościach elastyczności.
- Elastyczność mieszana popytu – definicja, substytucyjność, komplementarność. Elastyczność dochodowa popytu – definicja, dobra normalna i niższego rzędu. Wartości szacunkowe dla różnego rodzaju dóbr.
- Równowaga rynkowa – statyka i proste modele dynamiczne (modele pajęczynowe i warunki stabilności, cykl dla warunku liniowego i nieliniowego; model symulacyjny i rola zapasów w ustalaniu się warunków równowagi). Skutki ustalania ceny maksymalnej i ceny (płacy) minimalnej.
- Wydatki a elastyczność popytu – interpretacja graficzna i analityczna. Przychód krańcowy a wydatki. Podatki a cena – podatek od ilości, podatek od wartości (ad valorem), pusta strata z tytułu podatku.
- Teoria wyboru konsumenta – elementy charakteryzujące konsumenta, ograniczenia budżetowe, zbiór budżetowy, dobro złożone, linia budżetowa, numeraire, racjonowanie i ograniczenia budżetowe, dotacje (np. bony żywnościowe) i opodatkowanie konsumpcyjne a ograniczenia budżetowe. Gusty konsumenta – założenia, krzywe obojętności, zbiór słabo preferowany. Czy krzywe obojętności mogą się przecinać? Przykłady preferencji (substytuty doskonałe, doskonała komplementarność, dobra niechciane, dobra neutralne, ‘błogostan’).
- Funkcja użyteczności, przykłady, użyteczność krańcowa, krańcowa stopa substytucji. Krańcowa stopa substytucji a gusty konsumenta. Optymalny wybór konsumenta, wpływ gustów na wybór dokonywany przez konsumenta. Wpływ wzrostu dochodu i ścieżka wzrostu dochodu. Wzrost dochodu a popyt na dobro niższego rzędu – interpretacja graficzna. Zmiany cen a decyzje konsumenta, efekt dochodowy i substytucyjny. Wzrost ceny a dobro Giffena. Eksperyment z efektem substytucyjnym (konsument, koktajl i piwo).
- Gałąź przemysłu, struktura rynku – definicja i jej podstawowe typy. Morfologiczny schemat rynku (nabywcy vs. producenci). Rozkład ukośny wielkości firm na rynku. Miary koncentracji rynku i ekwiwalentna liczba firm na rynku.
- Przedsiębiorstwa – rodzaje, warunki prawne związane kodeksem spółek handlowych z 15 września 2000. Utarg, koszty, zyski amortyzacja, zapasy – definicje, rodzaje i typowe wykresy. Bilans, aktywa, pasywa. Kryteria działalności firm. Koszt całkowity i koszt krańcowy. Utarg krańcowy, warunek optymalnej decyzji przedsiębiorstwa przy maksymalizacji zysku (interpretacja graficzna i analityczna). Stabilność optymalnej decyzji firmy. Zmiany utargu krańcowego i kosztu krańcowego a decyzja optymalna. Nakład (czynnik produkcji) a funkcja produkcji. Funkcja produkcji Cobba-Douglasa. Długookresowe koszty przeciętne, korzyści skali. Koszty przeciętne i krańcowe – interpretacja graficzna i analityczna. Decyzje produkcyjne w długim okresie. Krzywe kosztów w krótkim okresie – krótkookresowe przeciętne koszty stałe, zmienne i całkowite. Decyzje produkcyjne firmy w krótkim okresie. Relacja pomiędzy krzywymi kosztów przeciętnych w długim i w krótkim okresie.
- Konkurencja doskonała – charakterystyka, założenia i decyzje optymalne firm w krótkim i w długim okresie. Krzywe podaży przedsiębiorstwa i krzywe podaży gałęzi w krótkim i w długim okresie. Skrajne położenie długookresowej krzywej podaży gałęzi. Przesunięcie popytu w gałęzi wolnokonkurencyjnej.
- Monopol – definicja, rodzaje, decyzje optymalne monopolisty. Zachowanie się monopolisty w przypadku popytu elastycznego i nieelastycznego. Produkcja monopolisty a produkcja w gałęzi wolnokonkurencyjnej. Rynki sporne wg Baumola. Monopol rynkowy (naturalny) a korzyści skali.
- Oligopol i konkurencja monopolistyczna – definicje i warunki kształtowania się tych struktur. Równowaga w warunkach konkurencji monopolistycznej. Elementy teorii gier, gra jednoczesna, model Cournota i stan równowagi Cournota. Wiele firm w warunkach równowagi Cournota. Zmowa czy konkurencja. Teoria gier a oligopol, równowaga Nasha, strategie mieszane. Dylemat więźnia. Gry powtarzalne. Gry sekwencyjne. Gra o powstrzymanie wejścia.
- Paradygmaty: ‘głównego nurtu’ i ewolucyjny (porównanie). Ewolucyjna teoria firmy.
Koncepcja trzech i (albo i3) w ujęciu J.A. Schumpetera.
Konwersatoria Mikroekonomia
Proponuję by:
Każde konwersatorium składało się z trzech części:
(A) powtórki materiału, który był przedmiotem wykładów (należy zadbać by nie wyprzedzać wykładów i nie dyskutować na konwersatoriach o problemach, które jeszcze nie były wykładane!),
(B) sprawdzianu z wiadomości (kartkówka, praca pisemna, odpytywanie ustne),
(C) dyskusji na zadany temat.
Ocena końcowa z konwersatoriów powinna uwzględniać aktywność studenta w każdym z trzech powyższych punktów, w ciągu całego semestru!
Wybór tematów do dyskusji na konwersatorium dokonuje prowadzący zajęcia. W miarę możliwości wszyscy uczestnicy czytają przed dyskusją na konwersatorium materiały proponowane do danego tematu spotkania przez prowadzącego zajęcia. Do niektórych tematów może być podana literatura w języku angielskim. Przeczytanie jej nie jest obowiązkowe dla wszystkich, jednakże proponowałbym by wszyscy przynajmniej spróbowali zapoznać się z nią. Może dojdą wówczas do wniosku, że warto włożyć pewien wysiłek w jej przeczytanie. Chciałbym jednak by proponowana literatura w języku angielskim była przeczytana przez niektóre osoby z grupy konwersatoryjnej i przez nich zreferowana na forum ogólnym. Ten dodatkowy wysiłek będzie z pewnością doceniony przez prowadzących zajęcia i widoczny w wyższej ocenie końcowej.
Specjalnie do każdego konwersatorium przygotowuje się grupa 2-4 osób, którzy przed dyskusją przedstawiają temat, stawiają pytania, problemy, perspektywy, itp., (co powinno trwać nie dłużej niż 10-15 minut).
Prowadzący zajęcia jest moderatorem dyskusji, ale też w odpowiednich momentach bierze aktywny udział w dyskusji.
Każde konwersatorium jest oceniane przez prowadzącego. Ostateczna ocena z zajęć jest wynikiem tych ocen cząstkowych. Szczególnie ceniona jest aktywność na zajęciach i osobista inwencja w szukaniu dodatkowych materiałów pomocnych w prowadzeniu dyskusji.