Podstawy ekonomii

Cele

Poznanie mechanizmów rozwoju gospodarczego i procesów decyzyjnych dokonywanych przez producentów i konsumentów. Zapoznanie słuchaczy z problemami analizy mechanizmów gospodarki rynkowej ze szczególnym uwzględnieniem roli innowacji (technicznych i organizacyjnych) w procesie gospodarczym. Prezentowany materiał umożliwi słuchaczom lepsze zrozumienie mechanizmów ewolucyjnych rozwoju przemysłu, mechanizmów rynkowych w gospodarce kapitalistycznej, roli procesu badawczo-rozwojowego i roli innowacji w rozwoju gospodarczym.
Poznanie mechanizmów rozwoju gospodarczego w skali państwa, regionu i świata.

Program

Elementarne pojęcia i przedmiot ekonomii; ‘ekonomia w jednej lekcji’. Narzędzia analizy ekonomicznej (dane, wskaźniki, wielkości nominalne i realne, modele, symulacja komputerowa, analiza statyczna i dynamiczna). Podstawowe kategorie gospodarki kapitalistycznej (dobro i usługa, rynek, pieniądz, cena, popyt, podaż, itp.). Gospodarstwa domowe i teoria wyboru konsumenta. Przedsiębiorstwa (rodzaje, organizacja, cele funkcjonowania, proces decyzyjny, działalność innowacyjna, koszty i ich rodzaje, ekonomia skali). Neoklasyczna teoria firmy (podstawowe założenia (reprezentatywna firma, maksymalizacja zysku, itp.), rozdzielenie własności i zarządzania firmą). Alternatywne modele firmy (krytyka podejścia neoklasycznego; informacja niepewna, rola wiedzy niewerbalizowalnej, ograniczona racjonalność; porównanie neoklasycznego i ewolucyjnego modeli firmy). Podstawowe struktury rynku i ich analiza (konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, duopol, monopol, monopson). Czynniki produkcji (praca, kapitał, wiedza) i ich analiza. Niepewność i ryzyko jako immanentna cecha działalności gospodarczej. Przedsiębiorca, przedsiębiorczość i analiza procesu gospodarczego z punktu widzenia Szkoły Austriackiej.
Ustroje gospodarcze – klasyfikacja i charakterystyka. Podstawowe kategorie makroekonomiczne. Pomiar działalności gospodarczej; systemy rachunków narodowych. Rynki dóbr, pieniądza i siły roboczej a równowaga makroekonomiczna. Pieniądz i system pieniężny. Współczesny system bankowy i bank centralny. Inflacja – pomiar, rodzaje i skutki. Bezrobocie – rodzaje i sposoby walki z bezrobociem. Polityka monetarna i fiskalna państwa. Popyt konsumpcyjny i inwestycyjny. Rozwój gospodarczy i alternatywne modele wzrostu gospodarczego (modele: keynesowski, klasyczny, ewolucyjny). Dynamika rozwoju i symulacyjny model rozwoju gospodarczego. Rozwój gospodarczy i rozwój technologiczny. Miary dobrobytu społecznego i jego podział. Państwo a rynek; rola państwa w gospodarce. Spontaniczność jako warunek harmonijnego rozwoju gospodarczego. Własność prywatna, wolność gospodarcza i rozwój gospodarczy. Kryzys państwa dobrobytu. Gospodarka oficjalna i ukryta (szara). Długookresowe treny rozwoju gospodarczego i perspektywy rozwoju gospodarczego w pierwszych dekadach XXI wieku.
Podsumowania – ekonomia na jednej stronie.

Tematyka wykładów obejmuje w ok. 70% wiadomości przedstawione w książkach zalecanych jako ‘literatura podstawowa’, pozostałe 30% to wiadomości, które można znaleźć w publikacjach uznanych jako ‘literatura uzupełniająca’ lub w artykułach w czasopismach naukowych.

Tematyka wykładów (44 godziny)

Elementarne pojęcia i przedmiot ekonomii; ‘ekonomia w jednej lekcji’. Różnorodność i rozwój. Mikro- i makroekonomia. Ekonomia pozytywna i normatywna .
Narzędzia analizy ekonomicznej (dane, wskaźniki, wielkości nominalne i realne, modele, symulacja komputerowa, analiza statyczna i dynamiczna).
Co to jest kapitalizm? Podstawowe kategorie gospodarki kapitalistycznej (dobro i usługa, rynek, pieniądz, cena, popyt, podaż, konkurencja, itp.). Krzywa możliwości produkcyjnych; prawo malejących przychodów; koszt alternatywny; ‘krańcowość’ (rewolucja marginalistyczna końca XIX wieku).
Analiza popytu i podaży (pojęcie funkcji popytu i podaży, czynniki wpływające na popyt i podaż, elastyczność popytu (cenowa, dochodowa, mieszana), popyt elastyczny i nieelastyczny, przykłady funkcji o zmiennej i stałej elastyczności cenowej popytu). Modele pajęczynowe i modele symulacyjne (rola zapasów w procesie decyzyjnym i w procesie dochodzenia do zrównoważenia popytu i podaży).
Równowaga rynkowa i proste modele dynamiczne dochodzenia do równowagi. Krótki i długi okres w analizie ekonomicznej. Cena maksymalna i płaca minimalna a równowaga rynkowa.
Dobra komplementarne i substytucyjne; dobra niższego i wyższego rzędu. Elastyczność popytu, zmiana ceny a wydatki.
Gospodarstwa domowe i teoria wyboru konsumenta I (ograniczenia budżetowe, linia budżetowa, preferencje (gusty) konsumenta, użyteczność i krzywe obojętności, użyteczność krańcowa, krańcowa stopa substytucji).
Teoria wyboru konsumenta II (optymalny wybór konsumenta, ścieżka wzrostu dochodu, wpływ zmiany cen na decyzje konsumenta, efekt substytucyjny i dochodowy, dobra zwykłe i dobra Giffena).
Przedsiębiorstwa (rodzaje, organizacja, cele funkcjonowania, proces decyzyjny, działalność innowacyjna, koszty i ich rodzaje, ekonomia skali). Podstawowe definicje (utarg (przychód), koszty (stałe, zmienne), zysk, zysk normalny i nadzwyczajny, amortyzacja, zapasy, kredyty, aktywa, pasywa, bilans, przepływ pieniądza. itp.).
Przedsiębiorstwo, teoria podaży – nakłady (czynniki produkcji), krzywe kosztów (całkowitych, przeciętnych, krańcowych, długookresowych i krótkookresowych). Koszt krańcowy i utarg krańcowy a maksymalizacja zysku. Minimalizacja kosztów. Ekonomia skali i MES. Koszty przeciętne a koszty krańcowe. Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa w krótkim i długim okresie. Renta ekonomiczna.
Neoklasyczna teoria firmy (podstawowe założenia (reprezentatywna firma, maksymalizacja zysku, itp.), rozdzielenie własności i zarządzania firmą).
Podstawowe struktury rynku i ich charakterystyka (konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol, duopol, monopol, monopson). Monopol rynkowy (naturalny) i monopol państwowy. Miary koncentracji rynku, typowe rozkłady wielkości firm (rozkład równomierny, rozkłady ukośny).
Konkurencja doskonała – decyzja przedsiębiorstwa w gałęzi wolnokonkurencyjnej.
Monopol – analiza decyzyjna przedsiębiorstwa monopolistycznego. Monopol a konkurencja.
Konkurencja monopolistyczna – rys historyczny i analiza sytuacji decyzyjnej przedsiębiorstwa. Konkurencja niedoskonała. Rynki sporne Baumola.
Oligopol – analiza sytuacji decyzyjnej przedsiębiorstwa oligopolistycznego, równowagi Cournota i Stackelbergera, przywództwo cenowe i ilościowe, zmowa.
Alternatywne modele firmy (krytyka podejścia neoklasycznego; informacja niepewna, rola wiedzy niewerbalizowalnej, ograniczona racjonalność; porównanie neoklasycznego i ewolucyjnego modelu firmy). Ekonomia ewolucyjna – podstawowe pojęcia. Możliwości analizy procesów gospodarczych przy wykorzystaniu analogii biologicznych.
Ustroje gospodarcze – klasyfikacja i charakterystyka. Kapitalizm, socjalizm i ‘trzecia droga’. Społeczna gospodarka rynkowa (Reformy Ludwiga Erharda).
Wzrost i fluktuacje gospodarcze. Podstawowe kategorie analizy makroekonomicznej. Model klasyczny i keynesowski.
Pomiar działalności gospodarczej i poziomu dobrobytu; systemy rachunków narodowych.
Inflacja – pomiar, rodzaje i skutki.
Pieniądz i system pieniężny. Współczesny system bankowy i bank centralny.
Ilościowa teoria pieniądza. Równanie Fishera i hipoteza Fishera.
Krzywa Phillipsa.
Podsumowanie – relacje pomiędzy analizami mikro- i makro- ekonomicznymi w badaniach procesów gospodarczych. Ekonomia na jednej stronie.

Literatura podstawowa:

Skousen Mark, 2015, Logika ekonomii, Warszawa: Fijorr Publishing.
Begg D., Vernasca G., Fischer S., Dornbusch R., 2014, wyd. 5 zmienione, Mikroekonomia oraz Makroekonomia, PWE, Warszawa.
Czarny Bogusław, (2011), Podstawy Ekonomii, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne; strona internetowa podręcznika: www.podstawyekonomii.pl
Hall R. E., Taylor J. B. (2000), Makroekonomia. Teoria, funkcjonowanie i polityka, Warszawa: PWN.
Mankiw N. Gregory, Mark P. Taylor (2009), Mikroekonomia, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Mankiw N. Gregory, Mark P. Taylor (2009), Makroekonomia, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.

‚Czy podręczniki ekonomii muszą być tak bardzo podobne do siebie?: („Logika ekonomii” Marka Skousena)’, Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne, – [T.] 17 (2015), s. [219]-230. (wer. robocza tutaj)

Dlaczego nie wybrałem podręcznika Samuelsona? Proszę poczytać:

Paul Samuelson, Laureat Nagrody im. Alfreda Nobla z Ekonomii, jak na znakomitego keynesistę przystało, iście profetycznie twierdził jeszcze w 1989 roku:

“the Soviet economy is proof that, contrary to what many skeptics had earlier believed, a socialist command economy can function and even thrive.” (!)

Literatura uzupełniająca:

Balicki Władysław (1998), Makroekonomia, Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej.
Faustino Ballve (2017), Elementarz ekonomii Zwięzłe omówienie podstawowych reguł i doktryn, Tłum.: Krzysztof Zuber,Fijorr Publishing
Bartkowiak Ryszard (2008), Historia myśli ekonomicznej, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Beksiak Janusz (2000), Ekonomia, Warszawa: PWN.
Berlin Isaiah (1994), Cztery eseje o wolności, Warszawa: PWN
Boaz David (2005), Libertarianizm, Poznań: Zysk i s-ka.
Callahan Gene (2004), Ekonomia dla normalnych ludzi, wprowadzenie do Szkoły Austriackiej, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
Chodorov Frank (2005), O szkodliwości podatku dochodowego, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
Cukiernik Tomasz (2004), Prawicowa koncepcja państwa, Wrocław: Wydawnictwo Wektory.
de Soto Hermando (2002), Tajemnice kapitału. Dlaczego kapitalizm triumfuje na Zachodzie a zawodzi gdzie indziej, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
Ekonomia po polsku, Warszawa: CeDeWu.
Fałsz politycznych frazesów, czyli pospolite złudzenie w gospodarce i polityce, (2009), Lublin, Warszawa: Instytut Liberalno-Demokratyczny, Wydawnictwo Prohibita.
Freeman Chris, Luc Soete (1997), The Economics of Industrial Innovation, London: Pinter.
Friedman Milron i Rose (1996), Wolny wybór, Sosnowiec: Panda.
Friedman Milton (1994), Intrygujący pieniądz: z historii systemów monetarnych, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
Hayek Friederich von (1998), Indywidualizm i porządek ekonomiczny, Kraków: Znak
Hayek Friederich von (2002), Nadużycie rozumu, Warszawa: Volumen.
Hayek Friederich von (2003), Droga do zniewolenia, Kraków: Arkana
Hayek Friederich von (2004), Zgubna pycha rozumu. O błędach socjalizmu, Kraków: Arcana.
Hayek Friederich von (2006), Konstytucja wolności, Warszawa: PWN.
Hazlitt Henry (2013), Ekonomia w jednej lekcji, Warszawa: Instytut Ludwiga von Misesa
Hazlitt Henry (2007), Inflacja, wróg publiczny nr 1, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
Hoppe Hans-Hermann (2006), Demokracja, bóg, który zawiódł, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
Hultberg Neslon, Hans H. Hoppe, Murray N. Rothbard, Jospeh T. Salerno (2004), Jak zrujnować gospodarkę, czyli Keynes wiecznie żywy, Warszawa: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
Jakub Wozinski, Historia pisana pieniądzem, Warszawa: Prohibita, 2012
Kaczmarek Tadeusz T, Pysz Piotr (2004), Ludwig Erhard i społeczna gospodarka rynkowa, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
Korwin-Mikke (2004), Podatki czyli rzecz o grabieży, Rzeszów: Wydawnictwo Dextra.
Kowalik Tadeusz (2005), Systemy gospodarcze. Efekty i defekty reform i zmian ustrojowych, Warszawa: Fundacja Innowacja.
Kwaśnicki Witold (1994/1996), Knowledge, Innovation, and Economy. An Evolutionary Exploration, Edward Elgar Publishing Ltd.
Kwaśnicki Witold (2000), Historia myśli liberalnej. Wolność, własność, odpowiedzialność, Warszawa: PWE.
Kwaśnicki Witold (2001), Zasady ekonomii rynkowej, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Laar Mart (2006), Estoński cud, Warszawa: Arvill
Locke John (1992), Dwa traktaty o rządzie, Warszawa: PWN
Milewski Roman (red. naukowy) (1999), Elementarne zagadnienia ekonomii, Warszawa PWN
Mises Ludvig von (1991), Mentalność antykapitalistyczna, Warszawa: Wydawnictwo Niepodległość.
Mises Ludvig von (1998), Biurokracja, Lublin: Instytut Liberalno-Konserwatywny.
Mises Ludvig von (2005), Planowany chaos, Lublin, Warszawa: Instytut Liberalno-Konserwatywny, Fijorr Publishing (www.fijor.com)
Mises Ludvig von (2006), Ekonomia i polityka, Warszawa: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
Mises Ludwig von, (2007), Ludzkie działanie: traktat o ekonomii, Warszawa: Instytut Ludwika von Misesa,, tłumaczenie: Witold Falkowski
Mises Ludwig von (2013), Teoria pieniądza i kredytu, Fijorr Publishing
Mises Ludwig von, ‘Równania w ekonomii matematycznej i problem ekonomicznej kalkulacji w państwie socjalistycznym’, Instytut Misesa
Moralność kapitalizmu, zbiór esejów The Freeman (1998), Lublin: Instytut Liberalno-Konserwatywny.
Morawski Wojciech (2003), Kronika kryzysów gospodarczych, Warszawa: Wydawnictwo TRIO.
Nock Albert J. (1995), Państwo – nasz wróg, Lublin: Instytut Liberalno-Konserwatywny.
Pluciński Eugeniusz Maciej (1999), Makroekonomia gospodarki otwartej, Warszawa: Elipsa.
Rabuszka Alvin (1996), Od Adama Smitha do bogactwa Ameryki, Warszawa: Centrum Adama Smitha.
Romer D (1999), Makroekonomia dla zaawansowanych, Warszawa: PWN.
Rothbard Murray N. (2004), O nową wolność. Manifest libertariański, Warszawa: Fundacja Odpowiedzialność Obywatelska.
Rothbard Murray N. (2004), Złoto, banki, ludzie – krótka historia pieniądza. Co rząd zrobił z naszym pieniądzem? Jak odzyskać stracone pieniądze?, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
Rothbard Murray N. (2007), Ekonomia wolnego rynku (tomy 1 do 4), Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
Rothbard Murray N. (2007), Tajniki bankowości, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
Samecki Wiesław (2005), Wprowadzenie do ekonomiki, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
Skousen Mark (2012), Narodziny współczesnej ekonomii. Żywoty i idee wielkich myślicieli, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
Skousen Mark (2012), Struktura produkcji. Giełda, Kapitał, Konsumpcja, Fijorr Publishing
Skousen Mark (2013), Austriacka Szkoła Ekonomii dla inwestorów, Fijorr Publishing
de Soto Jesus Huerta (2009), Pieniądz, kredyt i cykle koniunkturalne, Warszawa: Instytut Ludwika von Misesa
de Soto Jesus Huerta (2012), Szkoła austriacka – Ład rynkowy, wolna wymiana i przedsiębiorczość, Fijorr Publishing
Sowell Thomas (2017), Ekonomia dla każdego, czyli to, co szanujący się obywatel, wyborca i podatnik wiedzieć powinien, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
Sowell Thomas (2004), Ekonomia stosowana, czyli co robić, żeby nie psuć gospodarki, Warszawa, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
Sowell Thomas (2008), Fakty i mity w ekonomii, Warszawa: Fijorr Publishing.
Stankiewicz Wacław (2007), Historia myśli ekonomicznej, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne
Szacki Jerzy (1994), Liberalizm po komunizmie, Warszawa: Warszawa, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
Tannehill Linda i Morris (2004), Rynek i wolność, Chicago: Fijorr Publishing (www.fijor.com)
Thoreau Henry David (2006), Obywatelskie nieposłuszeństwo, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Thurow Lester, Robert L. Heilbroner (2006), Ekonomia od podstaw. Wszystko, co powinieneś wiedzieć o gospodarce, Gliwice: Helion.
Tocqueville Alexis de (2005), O demokracji w Ameryce, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Varian H. R. (1996), Mikroekonomia, PWN, Warszawa.
Weaver Henry Grady (2001), O głównej przyczynie rozwoju ludzkości, Warszawa: Fijorr Publlishing.
Winiecki Jan (2001), Polemiki w drodze (do kapitalizmu), C.H. Beck
Winiecki Jan (2012), Transformacja postkomunistyczna. Studium przypadku zmian instytucjonalnych, Warszawa: C.H. Beck.
Wójtowicz Grzegorz, Anna Wójtowicz (2003), Historia monetarna Polski, Warszawa: Twigger.

Artykuły z czasopism naukowych polecane do przeczytania w trakcie wykładów i konwersatorium.

Zagadnienia egzaminacyjne

Elementarne pojęcia i przedmiot ekonomii (różne definicje ekonomii, ekonomia polityczna, ekonomia jako profesja, czy ekonomia jest nauką? Hayek o ekonomii, ‘ekonomia w jednej lekcji’), ekonomia pozytywna i normatywna. Mikro- i makroekonomia.
Różnorodność a rozwój. Zróżnicowanie dobrobytu w skali międzynarodowej i w skali kraju; krzywa Lorenza i współczynnik Giniego.
Narzędzia analizy ekonomicznej (dane (szeregi czasowe, dane przekrojowe), wskaźniki, wielkości nominalne i realne, modele, symulacja komputerowa, analiza statyczna i dynamiczna). Model a rzeczywistość (sposoby oceny ‘dobroci’ modelu). Opinia Marshall’a nt. wykorzystania podejścia matematycznego w ekonomii. Różne rodzaje trendów. Krzywa logistyczna, sigmoidalna. Wskaźnik cen detalicznych – sposób liczenia.
Gospodarka naturalna i towarowa (wymiana barterowa i wymiana pieniężna). Społeczny podział pracy. Kapitalizm. Schumpeter o kapitaliźmie. Dobro gospodarcze. Zasób rzadki. Cena a koszty, czynniki wpływające na ustalenie się ceny wg Pierre de Jean Olivi. Trzy funkcje ceny (wg Friedmana).
Krzywa możliwości produkcyjnych – konstrukcja, warunek wypukłości krzywej możliwości produkcyjnych. Prawo malejących przychodów. Koszt alternatywny.
Rynek – definicja, cechy rynku. Zasada 20/80 (zasada Pareto) a skuteczność działań rynkowych. Koncepcja ‘Niewidzialnej ręka’ u Adama Smitha. ~~Systemy gospodarcze (od gospodarki nakazowej do rynkowej).~~ Rewolucja marginalistyczna (marginalna) – twórcy, prawo Gossena i ‘drugie prawo Gossena. Warunek maksymalizacji wg Jevonsa (użyteczność pracy vs. przykrość pracy).
Popyt i podaż – dobra ‘dyskretne’ i ‘ciągłe’, krzywa popytu rynkowego a krzywe popytu indywidualnego. Czy liniowe krzywe popytu indywidualnego mogą ‘wygenerować’ nieliniową krzywą popytu rynkowego? Cena równowagi rynkowej. Zasada ceteris paribus. Czynniki kształtujące funkcje popytu. Efektywność w sensie Pareto.
Elastyczność cenowa popytu – definicja, zmiana elastyczności dla liniowej funkcji popytu, funkcja popytu o stałej elastyczności cenowej, elastyczność cenowa dla różnego rodzaju dóbr, dobra elastyczne i nieelastyczne, typowy rozkład częstotliwości dóbr o różnej elastyczności. Wpływ elastyczności cenowej na zmianę położenia stanu równowagi. Krótki i długi okres – definicje i różnica w wartościach elastyczności.
Elastyczność mieszana popytu – definicja, substytucyjność, komplementarność. Elastyczność dochodowa popytu – definicja, dobra normalna i niższego rzędu. Wartości szacunkowe dla różnego rodzaju dóbr.
Równowaga rynkowa – statyka i proste modele dynamiczne (modele pajęczynowe i warunki stabilności, cykl dla warunku liniowego i nieliniowego; ~~model symulacyjny i rola zapasów w ustalaniu się warunków równowagi~~). Skutki ustalania ceny maksymalnej i ceny (płacy) minimalnej.
Teoria wyboru konsumenta – elementy charakteryzujące konsumenta, ograniczenia budżetowe, zbiór budżetowy, dobro złożone, linia budżetowa, numeraire, racjonowanie i ograniczenia budżetowe, dotacje (np. bony żywnościowe) i opodatkowanie konsumpcyjne a ograniczenia budżetowe. Gusty konsumenta – założenia, krzywe obojętności, zbiór słabo preferowany. Czy krzywe obojętności mogą się przecinać? Przykłady preferencji (substytuty doskonałe, doskonała komplementarność, dobra niechciane, dobra neutralne, ‘błogostan’).
Funkcja użyteczności, przykłady, użyteczność krańcowa, krańcowa stopa substytucji. Krańcowa stopa substytucji a gusty konsumenta. Optymalny wybór konsumenta, wpływ gustów na wybór dokonywany przez konsumenta. Wpływ wzrostu dochodu i ścieżka wzrostu dochodu. Wzrost dochodu a popyt na dobro niższego rzędu – interpretacja graficzna. Zmiany cen a decyzje konsumenta, efekt dochodowy i substytucyjny. Wzrost ceny a dobro Giffena. Eksperyment z efektem substytucyjnym (konsument, koktajl i piwo).
Gałąź przemysłu, struktura rynku – definicja i jej podstawowe typy. Morfologiczny schemat rynku (nabywcy vs. producenci). Rozkład ukośny wielkości firm na rynku. Miary koncentracji rynku i ekwiwalentna liczba firm na rynku.
Przedsiębiorstwa – rodzaje, warunki prawne związane kodeksem spółek handlowych z 15 września 2000. Utarg, koszty, zyski amortyzacja, zapasy – definicje, rodzaje i typowe wykresy. Bilans, aktywa, pasywa. Kryteria działalności firm. Koszt całkowity i koszt krańcowy. Utarg krańcowy, warunek optymalnej decyzji przedsiębiorstwa przy maksymalizacji zysku (interpretacja graficzna i analityczna). Stabilność optymalnej decyzji firmy. Zmiany utargu krańcowego i kosztu krańcowego a decyzja optymalna. Nakład (czynnik produkcji) a funkcja produkcji. Funkcja produkcji Cobba-Douglasa. Długookresowe koszty przeciętne, korzyści skali. Koszty przeciętne i krańcowe – interpretacja graficzna i analityczna. Decyzje produkcyjne w długim okresie. Krzywe kosztów w krótkim okresie – krótkookresowe przeciętne koszty stałe, zmienne i całkowite. Decyzje produkcyjne firmy w krótkim okresie. Relacja pomiędzy krzywymi kosztów przeciętnych w długim i w krótkim okresie.
Konkurencja doskonała – charakterystyka, założenia i decyzje optymalne firm w krótkim i w długim okresie. Krzywe podaży przedsiębiorstwa i krzywe podaży gałęzi w krótkim i w długim okresie. Skrajne położenie długookresowej krzywej podaży gałęzi. Przesunięcie popytu w gałęzi wolnokonkurencyjnej.
Monopol – definicja, rodzaje, decyzje optymalne monopolisty. Zachowanie się monopolisty w przypadku popytu elastycznego i nieelastycznego. Produkcja monopolisty a produkcja w gałęzi wolnokonkurencyjnej. Rynki sporne wg Baumola. Monopol rynkowy (naturalny) a korzyści skali.
Makroekonomia – cele i zadania.
PKB – historia pojęcia, trzy sposoby pomiaru, realny i nominalny PKB, konwergencja PKB wśród krajów uprzemysłowionych.
Produkt narodowy brutto i jego struktura.
Oszczędności i inwestycje – wzajemne relacje. Źródła finansowania inwestycji w skali gospodarki narodowej.
Inflacja – pomiar, rodzaje i skutki. Wskaźnik cen detalicznych (CPI, rdzenny CPI, PCE i rdzenny PCE), deflator.
Inflacja oczekiwana i nieoczekiwana. Koszty inflacji. Inflacja w Polsce w latach 1990. Inflacja w Anglii i w Stanach Zjednoczonych w długim i bardzo długim okresie (Średniowiecze, Odrodzenie i Oświecenie, ostatnie 200 lat).
Pieniądz – definicja, pochodzenie i rodzaje. Wyspa kamiennego pieniądza ‘dawniej i dziś’ (przypadek złota francuskiego). Trzy funkcje pieniądza. Koszty transakcyjne a ewolucja pieniądza. Prawo Kopernika-Greshama.
System bankowy – banki i ich rodzaje. Bank centralny – historia, rola i funkcje. Niezależność banku centralnego a wzrost gospodarczy. System z Bretton Woods – podstawowe informacje.
Miary pieniądza, kontrola podaży pieniądza przez bank centralny. Popyt na pieniądz i motywy posiadania gotówki. Kreacja pieniądza przez banki komercyjne. Ilościowa teoria pieniądza. Równanie Fishera.
Oryginalne badania A. Phillipsa. Dostosowanie się cen i krzywa Phillipsa (Samuelson). Różne reprezentacje krzywej Phillipsa. Krzywa Phillipsa a historia gospodarcza państw uprzemysłowionych w ostatnich dekadach. Łączny popyt a dostosowanie się cen.

Konwersatoria Podstawy ekonomii

Proponuję by:

Każde konwersatorium składało się z dwóch części:
(A) dyskusji na tematy podane poniżej dla każdego spotkania konwersatoryjnego (ćwiczeń) ,
(B) sprawdzianu z wiadomości (kartkówka, praca pisemna, odpytywanie ustne),

Tematy spotkań konwersatoryjnych:

1. Co to jest ekonomia? Elementarne pojęcia i przedmiot ekonomii (różne definicje ekonomii, ekonomia polityczna, ekonomia jako profesja, czy ekonomia jest nauką? Hayek o ekonomii, ‚ekonomia w jednej lekcji’, ‘zapomniany człowiek’. Różnorodność i rozwój. Krzywa Lorenza i współczynnik Giniego.

2. Rewolucja marginalistyczna. Definicja krańcowości. Użyteczność krańcowa. Prawo malejącej użyteczności krańcowej (malejących przychodów). Krzywa możliwości produkcyjnych – konstrukcja, warunek wypukłości krzywej możliwości produkcyjnych. Koszt alternatywny. Zasób rzadki. Cena a koszty, czynniki wpływające na ustalenie się ceny wg Pierre de Jean Olivi. Trzy funkcje ceny (wg Friedmana).

3. Co to jest rynek? Zasada 20/80 (zasada Pareto) a skuteczność działań rynkowych. Dyskusja o filmie Johna Stossela Chciwość, 1 2 3 4 5 6

4. Popyt i podaż, funkcje (krzywe) popytu i podaży. Równowaga rynkowa, stabilne i niestabilne punkty równowagi. Równowaga rynkowa – statyka i proste modele dynamiczne (modele pajęczynowe i warunki stabilności, cykl dla warunku liniowego i nieliniowego);

5. Elastyczność popytu (cenowa, mieszana, dochodowa); zmiana ceny a wydatki. funkcja popytu o stałej elastyczności cenowej, dobra elastyczne i nieelastyczne; substytucyjność, komplementarność; dobra normalna i niższego rzędu.

6. Teoria wyboru konsumenta – podstawowe elementy, wybór optymalny. Dyskusja o dwóch artykułach: M. Klimczak o dobru Giffena; Czy Austriacy muszą brać pod uwagę obojętność?

7. Podstawowe struktury rynku (konkurencja doskonała, monopol, konkurencja monopolistyczna, oligopol)

Każde konwersatorium jest oceniane przez prowadzącego. Ostateczna ocena z zajęć jest wynikiem tych ocen cząstkowych. Szczególnie ceniona jest aktywność na zajęciach i osobista inwencja w szukaniu dodatkowych materiałów pomocnych w prowadzeniu dyskusji.